Rekordowe wyniki kwest na cmentarzach

W Krakowie i Kielcach w tym roku padł rekord – w czasie trzech dni na przełomie października i listopada zebrano najwyższe od lat sumy, przeznaczone na odbudowę historycznych nagrobków. Także w innych miastach darczyńcy wykazali się dużą hojnością, bardzo dobrze wypadła kwesta na Starych Powązkach w Warszawie. Co roku w całej Polsce w zbiórkę angażują się znani artyści, ale coraz więcej jest ludzi młodych.

W Kielcach padł rekord – zebrano ok. 75 tys. zł. Przy wszystkich cmentarzach w mieście przez trzy dni – od 31 października do 1 listopada - kwestowało ok. 750 osób, (co także jest rekordem w 18-letniej historii kieleckich kwest).

Również w Krakowie zebrano najwyższą od lat kwotę – 93 tys. zł. To już 30. zbiórka, organizowana przez Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa, Stowarzyszenie Podgórze i Towarzystwo Przyjaciół Bronowic.

Bardzo dobry jest wynik zbiórki na Starych Powązkach – 240 tys. złotych udało się zgromadzić około 250 wolontariuszom, tylko o kilkanaście tys. mniej niż w rekordowym 2008 roku (ponad ćwierć miliona).

Około 36 tys. zł udało się zebrać organizatorom akcji „Ratujmy «Płockie Powązki»" zainicjowane po raz jedenasty przez Stowarzyszenie „Starówka Płocka”.

Ponad 14 tys. zł zebrali członkowie Społecznego Komitetu Odnowy Cmentarza Katedralnego, uczniowie i nauczyciele z sandomierskich szkół ponadgimnazjalnych oraz miejscy radni. W planach jest renowacja kilku zabytkowych nagrobków, a także wybrukowanie alejek na nekropoliach sandomierskich.

Na cmentarzu parafialnym w Klimontowie członkowie Towarzystwa Przyjaciół Klimontowa oraz uczniowie z miejscowej Szkoły Podstawowej kwestowali już po raz 10. na rzecz renowacji zabytkowych nagrobków. Za dotychczas zebrane pieniądze odnowiono kilka zabytkowych nagrobków z XVIII wieku.

Ponad 5 tys. złotych zebrano podczas tegorocznej kwesty na rzecz ratowania mogił zasłużonych gnieźnian. Kwestę zorganizowano tradycyjnie w przeddzień uroczystości Wszystkich Świętych na gnieźnieńskich cmentarzach. Kwestowało blisko 90 wolontariuszy. Organizatorami zbiórki byli: Rada Miasta Gniezna, Towarzystwo Miłośników Gniezna oraz Stowarzyszenie Absolwentów I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie. Zebrane datki przeznaczone zostaną na dokończenie renowacji mogił zasłużonych gnieźnieńskich nauczycieli. Kwesta na gnieźnieńskich cmentarzach zorganizowana została po raz siódmy. Do tej pory udało się zebrać w sumie ponad 40 tys. zł.

Około 7 tysięcy złotych zebrano 1 listopada w Żywcu podczas kwesty na zabytkowe nagrobki. Było to pierwsze tego typu przedsięwzięcie w historii miasta. Organizatorami zbiórki byli przedstawiciele Towarzystwa Naukowego Żywieckiego oraz Muzeum Miejskiego w Żywcu.

Urok starych cmentarzy

Najhojniejszych ofiarodawców spotyka się na starych cmentarzach. Na Starych Powązkach zebrano w tym roku 230 tys. zł. Na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie 76 tys., a przy kompleksie starych nekropolii w Kielcach 47 tys. Na ofiarodawców działa prawdopodobnie urok starych cmentarzy, świadomość, że przekazane pieniądze mogą przyczynić się do odnowienia pomników nagrobnych tak wybitnych Polaków jak Helena Modrzejewska, Jan Matejko czy rodzina Kossaków, ale również osób mniej znanych.

Artyści, twórcy, kolejarze, młodzież

Stanisław Szrek, jeden głównych organizatorów kwesty, prezes Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego, ocenia, że najlepiej w tym roku spisała się młodzież szkolna. „Kwestowało aż ok. 500 uczniów z kieleckich szkół, a tylko 250 dorosłych. Przy niektórych stanowiskach brakowało nam pełnej obsady” – mówił w rozmowie z KAI.

Wysoko ocenia współpracę z nauczycielami, wymieniając z nazwiska Halinę Bakalarz–Jachym, nauczycielkę historii z VII LO, która monitorowała współpracę ze szkołami. Szrek zauważa, że bardzo ofiarnie pojedyncze osoby kwestowały w podkieleckim Białogonie i na Piaskach. „Przez cały dzień ciężar kwesty spoczywał tam na jednej osobie” - mówi.

Tradycyjnie w zbiórki angażują się artyści i wybitne osobowości życia kulturalnego. W Warszawie i Krakowie od lat kwestują popularni aktorzy i znani dziennikarze. Na Powązkach co roku od lat można spotkać Alinę Janowską, Maję Komorowską, Andrzeja Kopiczyńskiego (kwestuje on od 30 lat. Na Cmentarzu Rakowickim zawsze można być pewnym, że spotka się Annę Dymną z puszką w dłoni. Ale w zbiórki angażuje się wielu ludzi młodych – w pierwszej kweście na cmentarzu żywieckim uczestniczyli licealiści.

Na warszawskim Powązkach w tym roku po raz pierwszy kwestowali członkowie Towarzystwa Miłośników Kolejnictwa. Pracownicy kolei pragną odnowić nagrobki swoich wybitnych kolegów, którzy spoczywają na najstarszym warszawskim cmentarzu.

Ocalone od zapomnienia

Najstarszy, gdyż założony w 1974 r. z inspiracji Jerzego Waldorffa Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami odnowił prawie 1,3 tys. nagrobków. Władysław Migacz, kierownik Komitetu uważa, że hojność darczyńców należy tłumaczyć także tym, że odwiedzający groby widzą efekty prac konserwatorskich. W Krakowie w ciągu 30 lat udało się odnowić 400 nagrobków.

W ramach Stowarzyszenia Ochrona Dziedzictwa Narodowego działa Komisja Opieki nad Kieleckimi Cmentarzami. „Co roku typujemy nagrobki do renowacji spośród tych, które nie mają prawnych opiekunów i przedstawiają walory historyczno–artystyczne” – wyjaśnia Edward Kaleciński z Komisji Opieki nad Kieleckimi Cmentarzami.

W ubiegłym roku w Kielcach renowacji zostały poddane m.in. kamienny nagrobek Władysława Radziejowskiego - powstańca 1863 r., sybiraka, żeliwny nagrobek Gracjana Czarneckiego – nauczyciela gimnazjum, marmurowy – farmaceuty Wiktora Saskiego, a także nagrobki rodzinne, np. Krzyszkiewiczów. W Kielcach podczas 18 kwest od 1993 r. zebrano ponad 525 tys. zł i uratowano ok. 250 zabytkowych nagrobków.

W Płocku zbierano na pomnik rodziny Gruberskich. W tej rodzinie byli muzycy, rzeźbiarze, nauczyciele. Na cmentarzu przy ul. Kobylińskiego znajduje się m.in. pomnik organisty katedralnego Wiktora Gruberskiego, muzyka Zygmunta Gruberskiego, nauczycielki języka francuskiego Sabiny z Gruberskich oraz symboliczny grób zamordowanego na Wschodzie Kazimierza Gruberskiego. Zebrane 31 października i 1 listopada środki wystarczą na odrestaurowanie nagrobka tej rodziny.

Do tej pory organizatorom akcji udało się zebrać ponad 400 tys. zł. Za zebrane datki udało się przeprowadzić renowację około 26 zabytkowych pomników zasłużonych płocczan.

Inicjatorzy akcji w Żywcu chcą wykorzystać zebrane pieniądze na renowację pierwszych nagrobków i rzeźb na cmentarzu pw. św. Marka – w pierwszej kolejności na odrestaurowanie pochodzącej z 1797 roku kamiennej rzeźby św. Józefa z Dzieciątkiem. W przyszłości chcą rozpocząć odnowienie zabytkowych nagrobków pochodzących z końca XIX wieku.

Jerzy Waldorff, inspirator komitetu opiekującego się Powązkami porównywał cmentarz do otwartej księgi, z której czyta się historię narodu. Dzięki corocznym kwestom ocala się pamięć o konkretnych ludziach, którzy tę historię tworzyli.

Nie tylko zmarli

Kwesty na zabytki historycznych nekropolii łączą się nieraz ze zbiórkami na cele dobroczynne. W Krakowie od lat równolegle darczyńcy mogą ofiarować pieniądze na Hospicjum św. Łazarza.

W Ostrowcu Świętokrzyskim kilkudziesięciu młodych wolontariuszy – uczniów szkół oraz samorządowców przez cztery dni uzbierało ponad 14 tys. zł na cmentarzach przy ulicy Długiej i Denkowskiej. Pieniądze zasilą konto Domu Ulgi w Cierpieniu im. Jana Pawła II. Dom, który powstał z inicjatywy Oddziału Akcji Katolickiej przy parafii św. Michała Archanioła traktowany jest przez mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego jako żywy pomnik Jana Pawła II. Pieniądze z tegorocznej akcji będą przeznaczone na remont dachu hospicjum i zakup koncentratu tlenowego.