Tradycja pieszych pielgrzymek na Jasną Górę

Tylko w sierpniu z całego kraju na Jasną Górę każdego roku zmierza ponad 40 pielgrzymek pieszych. Wędruje w nich ponad 250 tys. osób. Pątnicy przemierzają łącznie ponad 15 tys. kilometrów szlaków przecinających całą Polskę.

W sierpniu z wielu miast na Jasną Górę ruszają piesze pielgrzymki. Do Częstochowy docierają na obchodzone 15 sierpnia uroczystości święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwane też świętem Matki Bożej Zielnej - tego dnia odbywa się święcenie kwiatów i ziół.

Historia pieszego pielgrzymowania do Częstochowy rozpoczęła się niemal z chwilą początków kultu Maryi w Jej Cudownym Wizerunku.

Najstarsza pielgrzymka do Częstochowy, udokumentowana w kronikach, wyruszyła we wrześniu 1626 r. z Gliwic. Była wyrazem wdzięczności za uratowanie miasta przed wojskami duńskimi podczas wojny trzydziestoletniej. Według miejskich legend Maryja rozpostarła wtedy swój płaszcz nad miastem, chroniąc je i zmuszając wrogów do ucieczki.

Po cudownym ocaleniu 80 mieszczan wyruszyło z pielgrzymką do Częstochowy, gdzie 29 września 1626 r. umieścili sztandar z wizerunkiem Maryi. Mieszkańcy Gliwic złożyli w kościele parafialnym ślubowanie, że co roku będą odbywać pielgrzymkę. Jak podają miejskie kroniki, "Matce Bożej to ślubowanie było miłe, a dla mieszczan zbawienne".

Druga była piesza pielgrzymka z Kalisza. Po raz pierwszy ruszyła w 1637 r. To jedyna piesza pielgrzymka w Polsce, podczas której pątnicy drogę w obie strony pokonują pieszo. Trwa od 10 do 19 sierpnia. Pielgrzymi mają do pokonania trasę liczącą łącznie 640 km. Trzecia to pielgrzymka piesza z Łowicza (od 1656 r.).

Warszawska Pielgrzymka Piesza na Jasną Górę, która po raz pierwszy wyruszyła 6 sierpnia 1711 r., była wypełnieniem ślubowania złożonego w imieniu mieszkańców stolicy przez członków Bractwa Pana Jezusa Pięciorańskiego za uwolnienie miasta od szalejącej zarazy.

Trasa pielgrzymki liczy 248 km, wędrówka trwa dziewięć dni i kończy się 14 sierpnia. Na szlaku pątnicy odwiedzają m.in. Sanktuarium Matki Bożej Świętorodzinnej w Studziannej, Sanktuarium Pana Jezusa Ukrzyżowanego w Paradyżu i Sanktuarium św. Anny Samotrzeciej w miejscowości Święta Anna.

Od kilkudziesięciu lat warszawska pielgrzymka ma charakter międzynarodowy, a idą w niej osoby z całej Europy; do Częstochowy wędrują też pielgrzymi nawet z Indii. Ostatnio wśród pątników są też Rosjanie, Litwini, Białorusini, Ukraińcy i Łotysze.

Tegoroczna 304. Warszawska Pielgrzymka Piesza wyruszy w czwartek 6 sierpnia spod kościoła ojców paulinów pw. św. Ducha. Mottem pielgrzymki jest: "Rodzina Ikoną Boga".

- W czasie tegorocznej pielgrzymki będą nam towarzyszyły relikwie bł. Matki Teresy z Kalkuty, która stwierdziła: "w rodzinie kocha się tak, jak kocha Bóg". Ponadto przypominała wielokrotnie: "Rodzina, która modli się razem, zostaje razem". Przez wstawiennictwo Matki Bożej Jasnogórskiej i Św. Józefa pragniemy zawierzać rodziny, aby były Bogiem silne - podkreślił kierownik 304 WPP paulin o. Marek Tomczyk.

Od 1981 r. młodzież akademicka i ze szkół średnich Archidiecezji Warszawskiej pielgrzymuje na Jasną Górę historycznym, zapomnianym przez długi czas szlakiem sanktuariów i miejsc związanych z przeżyciami religijnymi, zwanym "drogą zapomnianych pielgrzymek".

W tym roku 35. Warszawska Akademicka Pielgrzymka Metropolitarna wyruszy w środę 5 sierpnia spod kościoła św. Anny. Jej hasłem przewodnim są słowa, jakie skierował papież Jan Paweł II do ludzi młodych podczas Światowych Dni Młodzieży w 2000 r. w Rzymie: "Bądźcie stróżami poranka".

Rektor kościoła akademickiego św. Anny w Warszawie ks. Jacek Siekierski, nawiązując do tegorocznego hasła akademickiej pielgrzymki podkreślił, że będzie ono też inspiracją dla uczestników pielgrzymki w przygotowaniach do Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016 r.

Dodał, że zachęca ono młodych ludzi "do czuwania, do stania na straży swojego życia, wartości". Zachęcał też, by "nie bać się wczesnego wstawania podczas pielgrzymki, by mieć odwagę przejść trochę kilometrów, odczuć zmęczenie czy trud, doświadczyć wspólnoty młodych ludzi i doświadczyć Jezusa, który przychodzi w poranek Zmartwychwstania i mówi do nas: "Pokój Wam".

5 sierpnia po mszy św. odprawionej w Katedrze Polowej WP na Jasną Górę ruszy też Międzynarodowa Piesza Pielgrzymka Wojskowa. Pierwsza wyruszyła w 1991 roku; tylko raz - z powodu powodzi w 1997 r. - została odwołana.

W pielgrzymce idą żołnierze zawodowi, pracownicy wojska, osoby z ich rodzin. Od 1996 r. z Polakami pielgrzymują żołnierze innych państw. Jako pierwsi dołączyli Amerykanie (w pierwszym roku - 16 osób) i Słowacy (30 żołnierzy). W 2007 r. dołączyli żołnierze litewscy i ukraińscy.

Na Jasną Górę podążają już pielgrzymki: wrocławska, dolnośląska, rybnicka, białostocka i bydgoska.

Pątnicy wyruszają też m.in. Ełku, Elbląga, Gdańska, Drohiczyna, Gniezna, Kielc, Kalisza, Koszalina, Krakowa, Lublina, Legnicy, Łodzi, Łomży, Opola, Pelplina, Płocka, Poznania, Przemyśla, Rzeszowa, Wrocławia, Zamościa, Zielonej Góry.

Pielgrzymki na Jasną Górę odbywają się również w innym czasie, jednak nie są to już pielgrzymki piesze; zazwyczaj są organizowane przez konkretne grupy zawodowe i środowiskowe - są pielgrzymki ludzi pracy, pielęgniarek, parlamentarzystów, żeglarzy.

W Polsce poza Jasną Górą jest 95 ośrodków pielgrzymkowych, m.in. Piekary Śląskie, Kalwaria Zebrzydowska, Święta Lipka, Góra Św. Anny, Kalwaria Pacławska, Licheń, Kodeń, Gietrzwałd, Wambierzyce.

W Kościele pielgrzymowano od II wieku do miejsc świętych w Palestynie (Jerozolima), a od III wieku do grobów apostołów-męczenników (Rzym) i miejsc przechowywania relikwii. Od późnego średniowiecza pielgrzymki stały się praktyką masową, podejmowaną indywidualnie lub grupowo. Szczególnie popularnym miejscem było i jest nadal Santiago de Compostela w Hiszpanii.