TPN udostępnił niezwykłe archiwum

Archiwalne prace badawcze dotyczące Tatr i Podtatrza, które gromadzili przez całe swoje życie Zofia i Witold Paryscy - autorzy m.in. Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej, zostały po ponad dwóch latach skatalogowane i udostępnione przez Tatrzański Park Narodowy.

Archiwum Paryskich to 2 tys. 325 teczek, w sumie prawie 460 tys. stron dokumentów, które zajmują w magazynie 38 metrów bieżących półek. W obszernym zbiorze można znaleźć dokumenty dotyczące m.in. topografii Tatr, ratownictwa górskiego, taternictwa, narciarstwa, speleologii, a także gwary i muzyki góralskiej, pasterstwa czy miejscowości podtatrzańskich.

Ciekawostkami w zbiorach są listy, artykuły prasowe, mapy, zdjęcia, broszury, ulotki, bilety, plakaty, teksty referatów czy scenariusze filmów. Wśród dokumentów znalazły się np. listy pozostawione przez zdobywców na tatrzańskich szczytach, sprawozdania z wypraw taternickich, a nawet cenniki potraw i napojów w schroniskach.

Część zbiorów zawiera materiały o ludziach związanych z Tatrami, np. o założycielu TOPR, gen. Mariuszu Zaruskim, a także o dyrektorze TPN w latach 2001-2014, Pawle Skawińskim.

Opisano także pamiątki, dyplomy, odznaczenia, zdjęcia i dokumenty osobiste autorów zbioru Zofii i Witolda Paryskich.

Odrębny i unikatowy zbiór stanowi tzw. Biblioteczka Andyjska, zawierająca materiały zbierane przez Witolda Paryskiego przed, w czasie i po wyprawie w masyw Puna de Atacama w Ameryce Południowej.

Wśród woluminów znajduje się też tzw. Eliaszów Zbiór, czyli dokonania badaczy Tatr: Wojciecha, Walerego i Stanisława Eljaszów-Radzikowskich. Materiały zostały zakupione przez Witolda Paryskiego w 1935 r.

Zbiór Paryskich do Tatrzańskiego Parku Narodowego trafił w 2001 r. na mocy testamentu. Znaczna część zbioru została zdigitalizowana dzięki współpracy TPN z fundacją im. Zofii i Witolda Paryskich, która pozyskała fundusze z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Porządkowanie zbioru rozpoczęto w lipcu 2012 r. Część zbioru Paryskich jest dostępna na stronie internetowej Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej oraz w czytelni Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN w Zakopanem.

Witold Henryk Paryski urodził się 10 września 1909 r. w Pittsburgu w stanie Pensylwania w USA, jednak całe swoje życie związał z Zakopanem i Tatrami. Zmarł w 2000 r. w Zakopanem. Jego żona Zofia Radwańska-Paryska - pierwsza ratowniczka i przewodniczka tatrzańska, urodziła się w 1901 r. w Warszawie. Zmarła w Zakopanem w wieku 100 lat.