Lockdown a starzenie się mózgu. Dlaczego pandemia mogła zaszkodzić nastolatkom, szczególnie dziewczętom

Izolacja społeczna w czasie lockdownu mogła przyspieszyć starzenie się mózgu nastolatków, szczególnie dziewcząt, nawet o cztery lata - wykazały badania amerykańskie. Zmiany te nie muszą być jednak nieodwracalne.

Badacze Institute of Learning & Brain Sciences (I-LABS) powołują się na obserwacje 160 nastolatków w wieku 9-17 lat zamieszkałych w Seattle, których mózgi oceniano od 2018 r. przy użyciu rezonansu magnetycznego. Badania tego nie udało się przeprowadzić jedynie w 2020 r., kiedy wybuchła pandemia. Kolejne skanowanie mózgu wykonano w 2021 r.

Analiza kory mózgowej nastolatków w poszczególnych latach wykazała, że jej grubość zmniejszyła się w szybszym tempie niż zwykle. Jest to naturalny proces, który w czasie lockdownu przyspieszył - po zamknięciu szkół, odwołaniu zajęć sportowych i częstszego w związku z tym przebywania w domu. Szczególnie odczuły to dziewczęta: o ile u chłopców kora mózgowa pocieniała średnio o 1,4 lata szybciej niż zwykle, to u nich aż o 4 lata szybciej.

Tego rodzaju zmiany w mózgu zwykle postępują wraz z wiekiem, jednak mogą je powodować również przewlekłe stresy. U nastolatków proces ten mógł przyspieszyć na skutek lockdownu.

- Ogólnie u wszystkich nastolatków wykazano w tym okresie przyspieszone starzenie się mózgu - zaznacza główna autorka badania prof. Patricia Kuhl, zastępca dyrektora I-LABS.

Potrzebna jest rozmowa

Specjalistka tłumaczy, że u dziewcząt zaobserwowano zmiany w 30 badanych obszarach mózgu. Natomiast u chłopców były one mniejsze i wystąpiły głównie w dwóch rejonach - w płatach potylicznych. Odpowiadają one za widzenie - analizę ruchu, kształtu i głębi, skojarzenia wzrokowe oraz rozpoznanie twarzy.

- Gdy dziewczęta i kobiety są w stresie, wolą być razem i chcą rozmawiać o nurtujących je sprawach, wydzielają wtedy więcej oksytocyny oraz innych neuroprzekaźników mózgu, poprawiających samopoczucie - wyjaśnia w rozmowie z NBC News Ellen Rome ze szpitala dziecięcego Cleveland Clinic.

Czy winna jest pandemia?

Z badań nie wynika jednak, że to lockdown doprowadził do tego rodzaju zmian w mózgu. Ogólne pogorszenie zdrowia psychicznego nastolatków w USA zaobserwowano jeszcze przed pandemią.

Do podobnych wniosków skłaniają jednak badania specjalistów Stanford University, przeprowadzone w 2022 r. podczas wprowadzonych restrykcji społecznych. Wtedy również wykazano pocienienie kory mózgowej nastolatków, do jakich doszło podczas izolacji społecznej.

Prof. Jonathan Posner, psychiatra z Duke University, zwraca uwagę, że interakcje społeczne są bardzo ważne dla rozwoju psychospołecznego nastolatków i najlepiej się rozwijają w określonym wieku. Podobnie lepiej jest uczyć się języków w młodości.

- Jeśli nie masz odpowiednich społecznych interakcji, tracisz okazję, by lepiej je opanować - tłumaczy.

Jednak mózg może się zmieniać w ciągu niemal całego życia, choć największe w nim zmiany zachodzą w okresie młodości i wczesnej dorosłości. Według prof. Patricii Kuhl nie ma jeszcze pewności, czy zakłócenia w interakcjach społecznych w czasie pandemii mogą skutkować większą ilością zaburzeń, takich jak depresja czy nadpobudliwość ruchowa z deficytem uwagi 

Źródło: PAP / jh