Świętokrzyski Park Narodowy zostanie powiększony. Koniec sporu o klasztor na Św. Krzyżu

Jak poinformował wiceminister klimatu Mikołaj Dorożała, Świętokrzyski Park Narodowy (ŚPN) ma zostać poszerzony o ponad 340 ha. Do granic parku zostanie przywrócony Łysiec. - Kończymy niepotrzebny spór polityczny; skupiamy się na ochronie przyrody i interesie społecznym - dodał Dorożała.

Świętokrzyski Park Narodowy zostanie powiększony

W 2022 roku rozporządzeniem rządu z granicy ŚPN wykreślono trzy działki o łącznej powierzchni 1,35 ha, znajdujące się na szczycie Łyśca. Uzasadniono to ich zurbanizowaniem oraz brakiem walorów przyrodniczych. Decyzję krytykowali przyrodnicy, wskazując na potencjalne zagrożenia dla integralności parku. NIK po kontroli zaleciła przywrócenie tych działek w granice ŚPN.

Wiceszef resortu środowiska wyjaśnił, że proces legislacyjny jest na etapie konsultacji z samorządami. - Jeszcze przed świętami chcemy wysłać gminom projekt rozporządzenia, obejmujący zarówno przywrócenie działek na Łyścu, jak i poszerzenie parku o ok. 340 hektarów. To rozwiązanie, które wzmacnia ochronę przyrody, bez negatywnego wpływu na lokalne inwestycje. Kończymy niepotrzebny spór polityczny z poprzednich lat i skupiamy się na ochronie przyrody oraz interesie społecznym - powiedział wiceminister klimatu.

Dodał, że zmiany te przyniosą również korzyści dla gmin. Będą one mogły liczyć na tzw. subwencje ekologiczne, uzależnione od wielkości terenów chronionych i ich rangi.

Istotnym elementem przygotowywanego rozporządzenia jest przywrócenie do granic ŚPN 1,34 ha działek na szczycie Łyśca. Chodzi o nieruchomości, na których znajduje się zachodnie skrzydło pobenedyktyńskiego klasztoru oraz tzw. szpitalik, które wcześniej wyłączono ze Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Koniec sporu o klasztor na Świętym Krzyżu

Według ojca Rafała Kupczaka, superiora klasztoru na Św. Krzyżu, powrót działek na Łyścu do parku narodowego jest krokiem w stronę zakończenia wszelkich kontrowersji z ostatnich lat.

- Dla nas, jako gospodarzy tego miejsca, ta decyzja nie zmienia nic w naszym codziennym życiu, nadal będziemy dzierżawcami terenu i nadal zależy nam na ochronie zabytkowego klasztoru i przyrody. Cieszymy się jednak, że kończy to wszystkie nieporozumienia dotyczące naszych zamiarów. My naprawdę nie chcemy tutaj niczego niszczyć - powiedział ojciec Kupczak, który od lipca jest przełożonym świętokrzyskiej wspólnoty Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej.

Z kolei zdaniem dyrektora ŚPN włączenie nieruchomości na Św. Krzyżu w granice parku przywróci integralność terytorialną ŚPN oraz „uwypukli wyjątkowe znaczenie tego miejsca dla polskiej historii i kultury”.

Do 1819 roku, czyli do kasacji klasztoru, cały kompleks zabudowań na Św. Krzyżu należał do benedyktynów. Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej od 1936 roku opiekowali się częścią zabudowań, m.in. bazyliką, a jednocześnie od lat starali się także o „reintegrację zabudowań klasztornych”.

Nieruchomości, o które zabiegali, zostały wyłączone z granicy ŚPN na początku 2022 roku. Wprowadzone w ten sposób zmiany granicy Świętokrzyskiego Parku Narodowego krytykowali przyrodnicy i naukowcy m.in. Komitetu Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej Polskiej Akademii Nauk, argumentując, że „stworzenie wewnątrz parku enklawy niepodlegającej rygorom ochronnym może stanowić dla niego duże zagrożenie". Uchwałę, w której krytycznie oceniono projekt rozporządzenia, przyjęła również rada naukowa ŚPN.

Zmiana granic parku narodowego spowodowała, że ŚPN stracił użytkowanie wieczyste terenów na szczycie Łyśca, a nieruchomości przeszły na własność Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Starostwo Powiatowe w Kielcach. W 2023 roku zachodnie skrzydło klasztoru oraz tzw. szpitalik, które wcześniej wyłączono ze Świętokrzyskiego Parku Narodowego, przekazano w odpłatne użytkowanie Zgromadzeniu Misjonarzy Oblatów MN. Umowa dzierżawy pomiędzy zakonem a Starostwem Powiatowym w Kielcach ma obowiązywać przez 50 lat.

Źródło: PAP / tk