Ważna zmiana dla nauczycieli. Koniec z bezpłatnymi zastępstwami, pojawi się dodatkowe wynagrodzenie

Od 1 września 2025 roku weszły w życie nowe przepisy Karty Nauczyciela, które kończą wieloletnią praktykę przydzielania nauczycielom bezpłatnych doraźnych zastępstw w czasie ich zajęć dydaktycznych. Dyrektorzy szkół nie mogą już zlecać zastępstw w godzinach pensum, a jeśli zrobią to za zgodą nauczyciela – każda taka godzina musi być rozliczona i opłacona.

• Dyrektor szkoły nie może przydzielać doraźnych zastępstw w czasie, gdy nauczyciel prowadzi swoje zajęcia dydaktyczne (pensum).

  DEON.PL POLECA

  

   

   

• Zastępstwa są możliwe tylko wtedy, gdy nauczyciel nie ma zajęć z powodów organizacyjnych (np. wycieczka klasy).

• W wyjątkowych przypadkach zastępstwo może być przydzielone za zgodą nauczyciela, a jego lekcje muszą zostać odrobione później.

  DEON.PL POLECA

  Współczesny świat próbuje nas przekonać, że nasze domy powinny być pełne gadżetów, a lodówki jedzenia; że mamy ciągle zdobywać nowe umiejętności [...]; że każda chwila powinna być zajęta jakąś aktywnością, a właściwie to powinniśmy robić już nie dwie czy trzy, ale wiele rzeczy naraz.

• Każda godzina zastępstwa ponad pensum jest płatna.

• Celem zmian jest ochrona praw pracowniczych nauczycieli i ograniczenie nadużyć w szkołach.

  DEON.PL POLECA
  
  
  

Koniec z nadużyciami w szkołach

Dotychczas wielu dyrektorów szkół, zmagających się z brakami kadrowymi, korzystało z furtki prawnej, która pozwalała na dowolne przydzielanie tzw. zastępstw doraźnych.
Zdarzało się, że nauczyciele bibliotekarze, pedagodzy szkolni, logopedzi czy wychowawcy świetlic musieli obejmować zajęcia za nieobecnych kolegów, nawet wtedy, gdy mieli już zaplanowane swoje obowiązki.

Choć każda dodatkowa godzina pracy powinna być płatna, w praktyce wielu nauczycieli nie otrzymywało za nią wynagrodzenia. Nowelizacja Karty Nauczyciela ma zakończyć ten proceder.

Nowe zasady od września 2025 roku

Zgodnie z nowymi przepisami, dyrektor szkoły nie może przydzielić zastępstwa nauczycielowi w czasie, gdy realizuje on swoje pensum, czyli zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze prowadzone bezpośrednio z uczniami.

Doraźne zastępstwo będzie mogło zostać przydzielone tylko w sytuacji, gdy nauczyciel nie prowadzi w danym momencie zajęć z przyczyn organizacyjnych – np. klasa jest na wycieczce, a zaplanowane lekcje się nie odbywają.

To oznacza, że zastępstwa „wciśnięte” między zajęcia dydaktyczne nie będą już możliwe bez wyraźnej zgody nauczyciela i bez rozliczenia finansowego.

Wyjątki od reguły: tylko za zgodą i z rozliczeniem

Nowe przepisy przewidują jeden wyjątek. W wyjątkowych sytuacjach, za zgodą nauczyciela, dyrektor może przydzielić mu zastępstwo nawet w czasie godzin pensum.
Warunek jest jednak jasny – zaplanowane w tym czasie zajęcia muszą zostać odrobione w innym terminie, ale w tym samym miesiącu.

Dodatkowo, każda godzina zastępstwa, która wykracza poza tygodniowy obowiązkowy wymiar pracy, zostanie uznana za godzinę ponadwymiarową i będzie płatna według obowiązujących stawek.

To ważna zmiana, która ma nie tylko uporządkować kwestie formalne, ale również zwiększyć ochronę praw pracowniczych nauczycieli.

Dlaczego zmiana była potrzebna?

W wielu szkołach nauczyciele od lat zgłaszali, że doraźne zastępstwa były nadużywane. Brak jasnych zasad prowadził do sytuacji, w których pedagodzy pracowali więcej, niż przewiduje pensum, nie otrzymując za to żadnego dodatkowego wynagrodzenia.

Zmiana przepisów to efekt nacisków związków zawodowych oraz licznych interwencji, które wskazywały, że dyrektorzy często wykorzystywali elastyczność przepisów, by łatać braki kadrowe kosztem nauczycieli.

Nowelizacja ma więc w praktyce zakończyć bezpłatną pracę „po godzinach” i uporządkować system zastępstw w szkołach.