Kryzys mediów w Polsce. CBOS: ponad połowa Polaków uważa media za stronnicze

Pomimo rosnącej roli internetu, wciąż̇ dla największej grupy Polaków głównym źródłem informacji o wydarzeniach w kraju i na świecie pozostaje telewizja - wynika z najnowszego badania przeprowadzonego przez Centrum Badań Opinii Społecznej.

Socjologowie CBOS przebadali poziom zaufania Polaków do mediów. 56% respondentów uważa, że większość mediów jest stronnicza.

W ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się o 5 pkt. procentowych odsetek ankietowanych przekonanych o bezstronności mediów w Polsce. Bardziej krytyczni w swoich ocenach są absolwenci wyższych uczelni, ankietowani z gospodarstw domowych o najwyższych dochodach per capita, mieszkańcy największych miast oraz młodsi respondenci. Co szczególnie istotne, opinie na ten temat są względnie niezależne od poglądów politycznych mierzonych na skali lewica-centrum-prawica.

Niemal wszyscy badani (92%) uważają, że, aby wyrobić sobie zdanie na temat bieżących wydarzeń, należy korzystać z różnych źródeł informacji, a ogromna większość (80%) twierdzi, że przekaz w różnych mediach na temat tych samych wydarzeń jest tak różny, że nie wiadomo, gdzie ukryta jest prawda. Opinie na ten temat w zasadzie nie zmieniły się w ciągu ostatnich dwóch lat.

Korzystanie z poszczególnych mediów jest bardzo silnie zróżnicowane społecznie, a największe znaczenie w tym kontekście ma wiek. Dla starszych badanych głównym źródłem informacji częściej jest telewizja, dla młodszych - internet. Zauważyć można również, że dla respondentów lepiej wykształconych, mieszkających w większych miejscowościach, z gospodarstw domowych o wyższych dochodach per capita, większe znaczenie ma internet, a mniejsze - telewizja.

Ponad połowa badanych (59%, spadek o 5 punktów procentowych w stosunku do 2017 r.) uważa, że obecnie dziennikarze zamiast informować, wyrażają własne poglądy. 47% uważa, że udział kapitału zagranicznego w rynku medialnym w Polsce jest zbyt duży, a 74% jest zdania, że ważne jest, aby media funkcjonujące w Polsce należały do różnych właścicieli.

Dla największej grupy badanych głównym źródłem informacji o wydarzeniach w kraju i na świecie jest telewizja (58%), a na drugim miejscu pod względem częstości wskazań plasuje się internet (27%). Dla relatywnie niewielu najważniejszym źródłem informacji jest radio (9%), a dla jeszcze mniejszej grupy - prasa (2%). W porównaniu z wynikami uzyskanymi dwa lata temu, zauważyć można, że na znaczeniu straciły telewizja oraz prasa, a zyskał internet.

Telewizja

Ankieterzy przepytali badanych o to, która ze stacji telewizyjnych jest dla badanych głównym źródłem informacji o wydarzeniach w kraju i na świecie. Najczęściej w tym kontekście wymieniane były programy informacyjne TVP1 (22%), a w dalszej kolejności TVN - poza TVN24 (19%), Polsatu (15%), TVN24 (13%) oraz TVP Info (10%).

Z analiz wynika, że wybór określonej stacji telewizyjnej zależy przede wszystkim od poglądów politycznych i preferencji partyjnych. Programy TVN oraz TVN24 częściej niż pozostali wybierają badani identyfikujący się z lewicą, programy telewizyjnej Jedynki oraz TVP Info - respondenci utożsamiający się z prawicą, a Wydarzenia i inne programy Polsatu - ankietowani o poglądach centrowych.

Jak podkreślają analitycy CBOS, biorąc pod uwagę nastawienie polityczne trzech największych nadawców, telewizja publiczna najczęściej jest postrzegana jako sprzyjająca rządowi i partii rządzącej, TVN i TVN24 jako sprzyjające opozycji, a Polsat i Polsat News jako bezstronne.

W porównaniu z wynikami sprzed dwóch lat zmniejszyło się zaufanie do programów informacyjnych i publicystycznych telewizji publicznej oraz TVN i TVN24, natomiast ocena programów Polsat i Polsat News nie zmieniła się znacząco.

Postrzeganie wiarygodności programów telewizyjnych bardzo wyraźnie zależy od tego, która telewizja jest źródłem codziennych informacji, a także od poglądów politycznych i preferencji partyjnych. Można zauważyć tendencję do przypisywania oglądanym przez siebie programom większej wiarygodności niż pozostałym.

Ponadto badani o prawicowych poglądach politycznych, a także wyborcy PiS mają większe niż inni zaufanie do telewizji publicznej, natomiast ankietowani identyfikujący się z lewicą oraz wyborcy PO - do TVN i TVN24. Stacje Polsat oraz Polsat News są również lepiej oceniane przez respondentów o lewicowych poglądach politycznych (oraz stosunkowo dobrze przez tych lokujących się w centrum), a w potencjalnych elektoratach - przez zwolenników PO i PSL.

Internet

Oceny wiarygodności najpopularniejszych portali internetowych są podzielone, obecnie nawet bardziej niż przed dwoma laty. Z nieco większym zaufaniem badani odnoszą się do treści publikowanych przez Wirtualną Polskę i Interię niż Onet i Gazetę. Oceny zauważalnie różnią się w zależności od poglądów politycznych i preferencji partyjnych respondentów.

Wśród zwolenników PiS i osób o poglądach prawicowych większą wiarygodność informacyjną najczęściej przypisuje się portalowi Interia, a wśród identyfikujących się z lewicą oraz zamierzających głosować w wyborach parlamentarnych na PO lub Wiosnę - Onetowi.

Z deklaracji badanych wynika, że wyrobienie sobie zdania na temat bieżących wydarzeń nie jest łatwe. Zdaniem ogromnej większości respondentów przekaz w różnych mediach na temat tych samych wydarzeń jest tak różny, że nie wiadomo, gdzie ukryta jest prawda i aby wyrobić sobie zdanie na temat bieżących wydarzeń, należy korzystać z różnych źródeł informacji. Ci, którzy uważają, że większość mediów w Polsce zachowuje bezstronność, należą do mniejszości.

Celem badania CBOS było sprawdzenie, jak oceniana jest wiarygodność́ informacji podawanych przez największych nadawców telewizyjnych oraz treści zamieszczanych w największych portalach internetowych. Zostało ono przeprowadzone w dniach 4-11 kwietnia 2019 roku na reprezentatywnej próbie losowej 1064 dorosłych mieszkańców Polski.