Likwidacja Funduszu Kościelnego: szczegóły

Minister Michał Boni zaproponował przedstawicielom episkopatu harmonogram okresu przejściowego po likwidacji Funduszu Kościelnego. Zakłada on, że państwo przez cztery lata będzie wyrównywało różnicę pomiędzy kwotą z odpisu podatkowego a wysokością obecnej dotacji.

Rzecznik MAC Artur Koziołek poinformował PAP, że Boni przedstawił propozycję harmonogramu podczas wtorkowego posiedzenia roboczych zespołów ds. finansowych: rządowego i kościelnego.

Rządowa propozycja zakłada, że 1 stycznia 2013 r. ma wejść w życie ustawa stwarzająca możliwość przekazania na rzecz wybranego Kościoła lub innego związku wyznaniowego kwoty w wysokości 0,3 proc. podatku. Możliwość skorzystania z odpisu ma dotyczyć zeznania podatkowego albo korekty zeznania składanego za rok 2012.

Państwo ma wyrównać Kościołom i związkom wyznaniowym różnicę pomiędzy kwotą uzyskaną z odpisu a wysokością dotychczasowej dotacji z budżetu przewidzianą na Fundusz Kościelny w roku 2012, waloryzowaną o wskaźnik inflacji. Podobnie ma być w latach 2014-2016. W III kwartale 2015 r. ma być dokonana ocena funkcjonowania odpisu. Od 2017 r. wyrównanie z budżetu państwa nie jest już przewidziane.

- Minister Boni uważa - w wyniku wspólnego stanowiska, że należy na roboczo podjąć analizę szacowania skutków decyzji, biorąc pod uwagę aspekty istotne dla zachowania płynności deklarowanych przez Kościół relacji i zadań publicznych. Podczas posiedzenia minister zaproponował konieczność wykonania analizy kształtowania się na przestrzeni lat odpisu 1 proc. na instytucje pożytku publicznego - podkreślił Koziołek.

- Istotnym elementem analizowanych rozwiązań jest tzw. kotwica, która ma uchronić budżet przed przekazywaniem na rzecz Kościołów i związków wyznaniowych środków finansowych wyższych niż te, które obecnie są przekazywane w ramach Funduszu Kościelnego. Strona kościelna zaproponowała również poddanie analizie obecnych ulg wchodzących w zakres działalności charytatywno-opiekuńczej i ekumenicznej - dodał.

Sekretarz generalny Episkopatu Polski bp Wojciech Polak powiedział w rozmowie z PAP, że strona rządowa poinformowała na wtorkowym spotkaniu stronę kościelną o tych ustaleniach, o których mówił szef MAC podczas ostatniego spotkania. - Minister Boni powtórzył to, co już słyszeliśmy, że strona rządowa pozostaje przy wysokości odpisu podatkowego 0,3 proc. i proponuje czteroletni okres przejściowy - dodał.

Bp Polak podkreślił, że strona kościelna odpowiedziała na to, że długość okresu przejściowego uzależniona jest od wysokości odpisu podatkowego i obstaje przy tym, by odpis oscylował między 1 a 0,5-0,6 proc. podatku.

- Po raz kolejny strona kościelna podała argumenty, dlaczego jest przeciwna odpisowi podatkowemu na wysokości 0,3 proc. Chcemy jeszcze raz przypomnieć, że Kościół katolicki i jego społeczne zaangażowanie powinno być doceniane na równi z rozwiązaniami stosowanymi w stosunku do organizacji pożytku publicznego, które otrzymują 1 proc., a także z rozwiązaniami stosowanymi wobec związków wyznaniowych w innych państwach europejskich, które zdecydowały się na rozwiązania z odpisu podatkowego - powiedział bp Polak.

Według strony kościelnej - jak powiedział bp Polak - podstawą do oceny wysokości odpisu podatkowego, o której można mówić w przypadku Funduszu Kościelnego, nie jest jego dzisiejsza wysokość. Punktem odniesienia, zdaniem biskupa, powinno być uśrednienie dochodu z nieruchomości, które Kościołowi zostały zabrane na mocy ustawy.

Dodał, że według strony kościelnej rządowe wyliczenia pokazujące, że wysokość odpisu 0,3 proc. podatku obliczone na podstawie liczby osób deklarujących, że chodzą do kościoła, mają - jak podkreślił - bardzo luźny związek z rzeczywistością.

Kolejnym argumentem strony kościelnej jest ten, że odpisu 1 proc. na organizacje pożytku publicznego, choć jest on możliwy już od 10 lat, dokonuje zaledwie 38 proc. uprawnionych osób.

Min. Boni zapowiedział, że jeszcze raz postara się pochylić nad tymi argumentami razem z ministrem finansów, żeby zobaczyć tę zasadność, którą strona kościelna po raz kolejny wysuwa - poinformował biskup.

MAC informuje, że po wymianie dodatkowych materiałów roboczych uruchomione zostaną prace zespołów ekspercko-analitycznych.

Do tej pory odbyły się trzy spotkania zespołów konkordatowych oraz kilkukrotne rozmowy powołanych przez nich ekspertów. Chodzi o rządową propozycję likwidacji Funduszu Kościelnego i wprowadzenia w zamian możliwości odpisu 0,3 proc. podatku dochodowego na rzecz Kościołów i związków wyznaniowych. Według episkopatu odpis ten jest za niski.

Zespoły konkordatowe są zgodne w trzech sprawach. Jest porozumienie zakładające, że zostanie sporządzona umowa pomiędzy rządem a episkopatem, która będzie podstawą do rozwiązania kwestii finansowych i punktem wyjścia do przygotowania ustawy.

Zgodzono się też co do potrzeby transparentnego rozliczenia działalności Funduszu Kościelnego. Porozumienie osiągnięto również w sprawie konieczności przedstawienia negatywnych skutków ustawy z 1950 roku o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego. Ustawę, która nadal obowiązuje, podpisali: Bolesław Bierut i Józef Cyrankiewicz. Zarówno strona kościelna jak i rządowa chcą przedstawić bilans funkcjonowania tej ustawy. Obydwie strony uważają, że powinna ona przestać obowiązywać.

W środę przedstawiciela MAC mają się spotkać z przedstawicielami mniejszych Kościołów i związków wyznaniowych. Większość z nich, podobnie jak Kościół katolicki, domaga się zwiększenia wysokości odpisu podatkowego. Proponują także utworzenie międzykościelnego zespołu ekspertów oraz stopniową likwidację Funduszu, tak by mniejsze Kościoły i związki wyznaniowe nie poniosły uszczerbku finansowego.

Zmianę modelu finansowania Kościoła zapowiedział w expose premier Donald Tusk. Obecnie z Funduszu Kościelnego pokrywane są ubezpieczenia duchownych, którzy nie mają umów o pracę, m.in. misjonarzy i zakonników zakonów kontemplacyjnych. Fundusz finansuje też działalność charytatywną, oświatowo-wychowawczą, remonty i konserwacje zabytków sakralnych oraz utrzymanie wydziałów teologicznych na wyższych uczelniach. Działa na rzecz wszystkich Kościołów i związków wyznaniowych. W 2011 r. na Fundusz Kościelny rząd przekazał 89 mln zł.