Czechy: kryzys może rozwiązać ustąpienie Babisza

Obecny czeski kryzys rządowy może zostać natychmiast rozwiązany, jeśli wicepremier i minister finansów Andrej Babisz poda się do dymisji - oświadczył czeski socjaldemokratyczny premier Bohuslav Sobotka po czwartkowym spotkaniu z prezydentem Miloszem Zemanem.

Według niego Czeska Partia Socjaldemokratyczna (CSSD) jest przygotowana do szybkiego osiągnięcia porozumienia z dwiema pozostałymi partiami koalicyjnymi w sprawie odnowienia składu rządu i tego, kto nim będzie kierował. Obok socjaldemokratów rząd współtworzą kierowany przez Babisza centroprawicowy ruch ANO oraz Unia Chrześcijańska i Demokratyczna - Czechosłowacka Partia Ludowa (KDU-CSL).

Sobotka jeszcze we wtorek oświadczył, że w ciągu bieżącego tygodnia złoży na ręce prezydenta dymisję swojego rządu, co uzasadnił sporem wokół prywatnych spraw majątkowych Babisza. Jednak wbrew oczekiwaniom nie uczynił tego w trakcie czwartkowej wizyty u Zemana na praskim Zamku.

Dzięki prowadzonej do czasu wejścia do rządu działalności biznesowej Babisz jest jednym z najbogatszych mieszkańców Republiki Czeskiej. Jak ujawniła prowadzona od dłuższego czasu w mediach dyskusja, w roku 2013 kupił wyemitowane przez należący wtedy do niego koncern Agrofert 1,5 mld jednokoronowych obligacji (co daje łącznie równowartość 235 mln złotych) ze stawką odsetkową 6 proc. Zgodnie z obowiązującymi przepisami odsetki od obligacji jednokoronowych nie były opodatkowane, a ponadto wskazywano, że oficjalnie zadeklarowane dochody Babisza nie wystarczyłyby do nabycia ich aż za 1,5 mld koron. Cały manewr uznano za sposób uniknięcia opodatkowania dywidendy Agrofertu, który stanowi konglomerat spółek działających głównie w sektorach chemicznym i rolnym.

Jak twierdzi Sobotka, sytuacja, w której Babiszowi jako ministrowi finansów podlega wyjaśniający sprawę jednokoronowych obligacji nadzór skarbowy, oznacza konflikt interesów i jest tym samym przeszkodą w dalszym sprawowaniu przez niego funkcji rządowych. Obserwatorzy wskazują jednak, że premier wiedział o sprawie obligacji Agrofertu już od trzech lat i dotąd mu to nie przeszkadzało.

"Wystarczy, jeśli wicepremier i minister finansów Andrej Babisz da pierwszeństwo interesom Republiki Czeskiej i stabilności Republiki Czeskiej przed swą chęcią pozostania ministrem finansów. Wtedy bylibyśmy w stanie bardzo szybko porozumieć się w sprawie rekonstrukcji rządu koalicyjnego, bylibyśmy w stanie szybko porozumieć się, kto takim rządem pokieruje" - powiedział dziennikarzom Sobotka po spotkaniu z Zemanem.

"Socjaldemokracja preferuje porozumienie w ramach obecnej koalicji, ale warunkiem porozumienia jest to, by Andrej Babisz nie był członkiem tego rządu. Bowiem logicznie główną przyczyną zgłoszenia przeze mnie dymisji było rozwiązanie problemu ministra uwikłanego w skandale i ministra obciążonego poważnym konfliktem interesów" - dodał Sobotka. Jak zaznaczył, gdyby sam odwołał stojącego na czele ANO Babisza, dalsze funkcjonowanie rządu byłoby niemożliwe.

Zapowiadając we wtorek ustąpienie rządu, premier nie wykluczał, że efektem tego mogą być przedterminowe wybory. Obecna czteroletnia kadencja czeskiej Izby Poselskiej dobiega końca jesienią bieżącego roku, a w sondażach już od dłuższego czasu zdecydowanie prowadzi ANO.