V4 w Bratysławie o przyszłości Unii Europejskiej

Bezpieczeństwo, nowe porozumienie migracyjne i przyszłość wspólnego rynku - to trzy główne punkty wspólnego stanowiska Grupy Wyszehradzkiej, które przywódcy Polski, Czech, Słowacji i Węgier zaprezentują w piątek na nieformalnym szczycie UE w Bratysławie.

Spotkanie przywódców 27 państw członkowskich - bez udziału Wielkiej Brytanii - w piątek w Bratysławie ma rozpocząć w UE dyskusję na temat przyszłości Wspólnoty w obliczu Brexitu.

Wspólnym głosem na nieformalnym szczycie mówić będzie Grupa Wyszehradzka. W dokumencie, do którego dotarła PAP, Polska, Czechy, Słowacja i Węgry koncentrują się na trzech kwestiach: bezpieczeństwie, nowym porozumieniu dotyczącym kryzysu migracyjnego opartym o zasadę "elastycznej solidarności" oraz na wspólnym rynku. To w ocenie Grupy Wyszehradzkiej obszary priorytetowe, na których Wspólnota powinna się skupić w dyskusji nad przyszłością UE.

Wiceszef MSZ Konrad Szymański podkreślił, że zgodnie z polskimi oczekiwaniami dokument zaczyna się od spraw instytucjonalnych. "Wspólnie zwracamy uwagę na wzmocnienie parlamentów narodowych oraz państw członkowskich w procesie politycznym w UE" - mówił PAP wiceminister. "Polska będzie podtrzymywała napięcie reformatorskie w UE aż do uzyskania poparcia dla głębokich zmian. Dziś rozpoczynamy ten proces" - zaznaczył.

Koncentrując się na kryzysie migracyjnym V4 potwierdza, w ocenie Szymańskiego, gotowość do wygaszenia jednego z najważniejszych napięć politycznych w UE. "Koncepcja elastycznej solidarności daje szanse na to, by zamanifestować jedność w tej sprawie, okazać solidarność oraz - co może najważniejsze - skutecznie zahamować falę migracyjną na zewnętrznych granicach UE" - mówił PAP Szymański.

W dokumencie czytamy, że polityka migracyjna UE powinna być oparta na zasadzie "elastycznej solidarności", która dałaby państwom członkowskim swobodę w decydowaniu o formie swojego zaangażowania. Niezbędna jest także współpraca z krajami trzecimi, w tym z Turcją, a drogą do zwalczenia nielegalnej imigracji jest skuteczna ochrona granic - uważa V4. Polska, Czechy, Słowacja i Węgry wzywają także do pełnego wdrożenia mapy drogowej powrotu do strefy Schengen.

Grupa Wyszehradzka podkreśla też potrzebę wzmocnienia współpracy w zakresie obrony w obliczu ataków terrorystycznych i przestępczości międzynarodowej. V4 wzywa do zwiększenia wysiłków na rzecz realizacji już podjętych zobowiązań w zakresie bezpieczeństwa w strefie Schengen oraz ochrony granic zewnętrznych. "Niezbędne jest jak najszybsze nadanie zdolności operacyjnych Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej" - czytamy w stanowisku.

Według Grupy Wyszehradzkiej należy też wzmocnić "rzeczywistą współpracę w zakresie obronności" bez powielania działań w ramach NATO. W ocenie Wyszehradu grudniowy szczyt UE powinien przyjąć plan implementacji Globalnej Strategii UE ze szczególnym uwzględnieniem wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.

W dokumencie podkreślono także znaczenie wspólnego rynku i jego czterech swobód, w tym swobody przemieszczania się ludzi. Wspólny rynek przestał być postrzegany jako jedna z głównych wartości europejskiej integracji, tymczasem korzyści z niego czerpią wszystkie kraje członkowskie - podkreśla Grupa Wyszehradzka. Według niej UE musi podjąć działania mające na celu bardziej skuteczne informowanie obywateli o korzyściach płynących z istnienia wspólnego rynku.

"Wynik referendum w Wielkiej Brytanii, mimo że niepożądany, otwiera możliwość poprawy funkcjonowania Unii Europejskiej: relacji pomiędzy instytucjami europejskimi, instytucjami a państwami członkowskimi oraz politycznej agendy UE" - czytamy we wspólnym stanowisku. W ocenie V4 taka poprawa jest konieczna, by przywrócić zaufanie do europejskiego projektu i jego instytucji oraz wzmocnić głos państw członkowskich.

V4 w stanowisku mówi o wzmocnieniu demokratycznej legitymacji. W ocenie Grupy Wyszehradzkiej obecne wyzwania dowodzą, że Europa może być silna tylko jeśli głos państw członkowskich i ich obywateli będzie silny w procesie podejmowania decyzji. Jak czytamy w dokumencie, niezbędne jest zachowanie równowagi pomiędzy instytucjami unijnymi zgodnie z zapisami traktatów. V4 podkreśla rolę Rady Europejskiej jako instytucji nadającej impet i wyznaczającej główne kierunki działania; mówi o konieczności wzmocnienia parlamentów narodowych.

Negocjacje w ramach Wspólnoty - zgadza się V4 - powinny pozostać otwarte na każdy kraj członkowski. Grupa Wyszehradzka przestrzega przed integracją w mniejszych grupach, która w jej ocenie doprowadzić może jedynie do osłabienia Unii.

Nieformalny szczyt w Bratysławie ma stanowić początek refleksji nad stanem Unii Europejskiej. Jej podsumowanie ma nastąpić w marcu przyszłego roku w 60. rocznicę podpisania Traktatów Rzymskich. "W czasie tego procesu jesteśmy zdecydowani do podtrzymania jedności 27 państw członkowskich i poszukiwania w ramach UE najlepszych rozwiązań w interesie naszych obywateli" - podkreśliła Grupa Wyszehradzka w swym stanowisku.