W ONZ uczczono rocznicę polskich przemian

Wystawą "1989. Koniec systemu" w nowojorskiej siedzibie ONZ z udziałem sekretarza generalnego tej organizacji Ban Ki Muna oraz projekcją filmu "Wałęsa. Człowiek z nadziei" Andrzeja Wajdy uczczono w środę 25. rocznicę przemian demokratycznych w Polsce.

- Wolne wybory w Polsce (4 czerwca 1989 roku) stały sią falą uderzeniową w Europie Środkowej i Wschodniej. Polskie doświadczenia wpłynęły na wydarzenia w całym regionie. Reszta jest historią - podkreślił w swym wystąpieniu sekretarz generalny ONZ.

Jak ocenił, Polacy, którzy otworzyli nowy rozdział w historii, mogą być inspiracją dla wszystkich. Dowiedli, że pokojowe, demokratyczne przeobrażenia są wykonalne nawet w tak trudnej sytuacji. Parlamentarne wartości nowoczesnego polskiego państwa, rządy prawa oraz prawa człowieka stanowią przykład dla innych, którzy wciąż dążą do wolnej, dostatniej i stabilnej przyszłości - zauważył Ban Ki Mun.

Wskazał też na partnerstwo Polski z ONZ w dobie obecnych wyzwań. Mówił o konieczności bliskiego współdziałania w celu rozwiązywania najważniejszych problemów coraz bardziej współzależnego świata.

Stały przedstawiciel Polski przy ONZ Ryszard Sarkowicz, otwierając wystawę "1989. Koniec systemu" zaakcentował, że zwycięstwo Polaków nad komunistyczną dyktaturą było tym bardziej znaczące, że osiągnięto je w drodze pokojowych wyborów. Sarkowicz wręczył sekretarzowi generalnemu ONZ kopię słynnego plakatu "Solidarności" z Gary Cooperem, zachęcającego Polaków do głosowania.

Podzielona na kilka segmentów wystawa zawiera plansze ze zdjęciami obrazującymi okres przemian, począwszy od zdjęcia ilustrującego demontaż pomnika Feliksa Dzierżyńskiego. Są tam także fotografie sklepów z pustymi półkami, dziennikarzy prasy podziemnej, armatek wodnych dławiących protesty w Radomiu i akcji ZOMO, zdjęcia czołgów na ulicach Zbąszynia po ogłoszeniu stanu wojennego, fotografia przedstawiająca prosolidarnościowe zgromadzenie w Paryżu w czasie wizyty gen. Wojciecha Jaruzelskiego, czy zdjęcia demonstracji w Budapeszcie, Pradze i Wilnie.

Inne plansze poświęcone są rozmowom Okrągłego Stołu, rządom premiera Tadeusza Mazowieckiego, drodze Polski do NATO i Unii Europejskiej. Ekspozycję zamyka zdjęcie Lecha Wałęsy symbolicznie przewracającego w Gdańsku kostki domina z nazwami państw byłego bloku sowieckiego w 20. rocznicę znamiennych wyborów 4 czerwca.

Zwracając się do zgromadzonych na wystawie wysokich rangą pracowników ONZ i dyplomatów z wielu krajów Sarkowicz nawiązał do politycznych przemianach w Polsce, które utorowały drogę do transformacji w całej Europie Środkowej i Wschodniej. - Dzisiaj trzymamy się podstawowych wartości, na których stworzone zostały Narody Zjednoczone. Podejmujemy odpowiedzialne działania w celu zachowania świata, w którym żyjemy i chcemy dzielić naszą solidarność z tymi, którzy jej potrzebują - podkreślił ambasador.

Na uroczystość przybył także laureat nagrody Pulitzera John Darnton, który w latach 1979-1983 był korespondentem dziennika "New York Times" w Polsce.

W rozmowie z PAP powiedział, że "Polacy pokazali jak przejść od totalitarnego do demokratycznego państwa". "Ale jak to dokładnie zrobili, będą musieli zbadać historycy" - dodał. - Wiązało się to z rodzajem determinacji moralnej, jak dokonać zmian. Jednomyślnie zdecydowali, że musi to nastąpić, czemu towarzyszyła społeczna debata. Czynili to poprzez strajki i protesty. Mimo tłumienia, +Solidarność+ przetrwała. Wzmocniona podjęła negocjacje z władzami i wygrała wolne wybory".

W rocznicowy wieczór w siedzibie ONZ zaprezentowano także film "Wałęsa. Człowiek z nadziei" Andrzeja Wajdy.

Uroczystość przygotowało Stałe Przedstawicielstwo RP przy ONZ z udziałem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej oraz Polish Filmmakers NYC.