Klucze w tradycji Kościoła

Autor pomysłu: Wojciech Żmudziński SJ

Adresat: uczniowie klas podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

Liczba uczestników: 12-24.

Materiały: powiększony herb Watykanu (w kolorze), czysta kartka papieru dla każdego ucznia oraz flamastry i kredki.

Przebieg zajęć

1/ Nauczyciel zadaje uczniom pytania do dyskusji: czy macie przy sobie jakiś klucz, do czego on służy, jak często go używasz? Czy oprócz tradycyjnych, metalowych kluczy znasz inne przedmioty, które służą do zamykania lub otwierania? Wśród odpowiedzi możemy usłyszeć o plastykowych kartach coraz częściej używanych do otwierania pokoi hotelowych, o kluczach-hasłach potrzebnych do zainstalowania programu komputerowego lub zalogowania się na stronie internetowej. Kluczami nazywamy także narzędzia służące do przykręcania lub odkręcania, zwykle śrubek. Klucz to także graficzny znak w muzyce, który umieszcza się na pięciolinii. Narzędziem o nazwie "klucz" stroi się instrumenty strunowe. Na niebie można zaobserwować klucz żurawi, albo samoloty lecące kluczem. Do identyfikowania nazw roślin również posługujemy się kluczem. Klucz to także chwyt w zapasach a także założenie, na którym opieramy sposób rozstrzygania spraw.

Dyskusja może odbyć się także metodą "burzy mózgów". Uczniowie zapisują na tablicy (lub na samoprzylepnych karteczkach i przyklejają je na tablicy) jakie znają klucze: klucz do drzwi, do sejfu, do skarbca, do zagadki, szarady, do bram miasta, do programu komputerowego, do interpretacji tekstu, klucz żurawi, itp.

2/ Po wysłuchaniu wypowiedzi uczniów i ewentualnym ich uzupełnieniu, nauczyciel opowiada historyjkę z kluczem w roli głównej.

Opowieść o kluczu

Gdy Monika wracała ze szkoły, dostrzegła leżący na chodniku niewielki klucz. Podniosła go i schowała do kieszeni. Gdy stanęła przed drzwiami swojego domu, okazało się, że zapomniała własnych kluczy. Wtedy postanowiła sprawdzić, czy znalezionym kluczem uda się jej otworzyć zamek. Ku jej zdziwieniu pasował. Wszedłszy do środka, bardzo długo zastanawiała się jak to możliwe, że klucz, który znalazła na ulicy, może pasować do drzwi jej domu. Doszła do wniosku, że musi to być magiczny klucz. Wieczorem spróbowała zamknąć nim drzwi do swojego pokoju. Okazało się, że do tych drzwi również pasuje. Była zaskoczona. Po dwóch dniach zorientowała się, że znaleziony przez nią klucz pasuje do wszystkich drzwi, gdziekolwiek by się nie znajdowały.

Ta krótka opowieść jest metaforą Klucza, jakim jest dla nas Jezus Chrystus. On otwiera nam drzwi poznania i bramy niebios. Dzięki Niemu możemy wejść z miłością wszędzie, gdzie ludzie potrzebują troski i miłości, zrozumienia i przebaczenia, nadziei i bezinteresownego uśmiechu. Ten klucz pasuje do każdego serca i może je otworzyć.

3/ Nauczyciel czyta fragment Ewangelii przywołujący słowa Jezusa skierowane do św. Piotra:

Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Opoka], i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie (Mt 16,18-19).

Wariant dla starszych uczniów

Uczniowie starsi mogą jeszcze dodatkowo poznać w grupach inne fragmenty Pisma świętego, w których występuje klucz.

• W księdze Izajasza Bóg mówi o powołaniu sługi, któremu odda władzę panującego króla kładąc klucz domu Dawidowego na jego ramieniu. Gdy on otworzy, nikt nie zamknie, gdy on zamknie, nikt nie otworzy (por. Iz 22,20-22). W starożytności klucze były bardzo duże. Nie noszono ich więc przy pasku ani też na szyi czy w kieszeni. Przewieszano klucz przez ramię.
• Według Apokalipsy, tym który ma w posiadaniu klucz Dawida jest Chrystus (por. Ap 3,7). Tylko Chrystus ma władzę udzielania łaski, otwierania więzień, sądzenia człowieka i rozstrzygania o jego losie. Posiada klucze śmierci i Otchłani (por. Ap 1,17) - ma władzę otworzyć bramy śmierci i powołać zmarłych do życia, uwolnić spętanych grzechem i otworzyć im bramy niebios.
• "Biada wam uczeni w Piśmie, bo wzięliście klucze poznania; samiście nie weszli, a przeszkodziliście tym, którzy wejść chcieli (Łk 11,52).
• Klucze królestwa niebieskiego otrzymuje od Chrystusa św. Piotr (por. Mt 16,19) tak jak kiedyś Mojżesz otrzymał dziesięcioro przykazań.

4/ Następnie nauczyciel zwraca uwagę na to, że w Ewangelii według św. Marka (16,19) mowa jest o kluczach w liczbie mnogiej a nie o jednym kluczu.

Klucz jest nie tylko symbolem władzy. Osoba może posiadać klucz do jakiejś tajemnicy, do niedostępnej dla innych wiedzy. Uczeni w Piśmie posiadali klucze poznania i nie potrafili ich wykorzystać, trzymali w tajemnicy swoją wiedzę zamykając sobie i innym drogę do zbawienia. Święty Piotr otrzymując klucze Królestwa nie tylko otrzymuje władzę zarządzania Kościołem ale także staje się posiadaczem tajemnicy zbawienia. Może ją wyjawić tym, którym chce wyjawić. Może otworzyć przed ludźmi bramy niebios i może je także przed nimi zamknąć. Wybiera otwarcie bram i głoszenie wszystkim Dobrej Nowiny o zbawieniu. Tym Kluczem do Niebiańskiego Jeruzalem przez duże "K" jest Chrystus, który jako jedyny ma władzę uwolnienia nas od więzów grzechu i od śmierci. Tylko On może obdarzyć nas życiem wiecznym. Klucz do tego jak osiągnąć błogosławione życie wyrył niegdyś Bóg na tablicach kamiennych lecz nikt nie potrafił zrobić z tego klucza użytku. Dopiero w Jezusie Chrystusie objawił nam Bóg niezawodny Klucz do zbawienia i wyrył go w naszych sercach. Ten Klucz otwiera przed nami tajemnicę zbawienia, w tym Kluczu chrześcijanin interpretuje rzeczywistość i według tego Klucza układa własne życie.

5/ Nauczyciel pokazuje uczniom herb Stolicy Apostolskiej i nawiązując do wcześniejszej dyskusji podkreśla dwa znaczenia klucza: klucz do skarbca i klucz do interpretacji i wyjaśnia znaczenie kluczy w herbie Watykanu.

Dwa klucze w herbie Watykanu

• Złoty klucz do mocy Boga, do skarbnicy łask, pozwalający Piotrowi udzielać z tego skarbca każdemu, kto tego z serca pragnie.
• Srebrny klucz do duchowej mądrości, do interpretowania Ewangelii, odkrywania prawdy.

W herbie Watykanu oba klucze (jeden złoty, drugi srebrny) skrzyżowane są tworząc grecką literę "X", krzyż świętego Andrzeja, będącą pierwszą literą od słowa Χριστός (wymawianą po polsku jako "ch"). Oznacza to, że oba klucze są ściśle związane z władzą Jezusa Chrystusa, którą Piotr reprezentuje na ziemi. Sam z siebie papież nie ma żadnej władzy. Wszelkie łaski płyną od Boga przez Chrystusa (złoty klucz) a wszelkie zrozumienie pochodzi od Ducha Świętego (srebrny klucz). Piotr i jego następcy są jedynie administratorami. Łaska i mądrość nie są ich własnością i dlatego z bojaźnią Bożą, jako namiestnicy, czuwają nad hojnością i wiernością Kościoła oraz nad odczytywaniem znaków we właściwym kluczu, tzn. w kluczu Chrystusowej Ewangelii. To Jezus jest kluczem do niebios bram, kluczem do skarbca łask, kluczem do zrozumienia świata i nas samych.

6/ W młodszych klasach, po krótkim wykładzie, nauczyciel rozdaje uczniom po czystej kartce papieru i zachęca, by każdy z nich narysował klucz z liter składających się na słowo "Chrystus". Przykładowe rysunki poniżej. Lekcja kończy się wystawą rysunków.

Uwaga: należy uczniom pozwolić na duża fantazję oraz zachęcić do używania kolorów a nawet rozbudowania rysunku, na którym może znaleźć się także dziurka od klucza, drzwi, skarbiec, itp. Tego typu praca pomoże zapamiętać, że jedynym kluczem do Nieba, do skarbca łask, do pełnego zrozumienia siebie i świata  jest Chrystus.