Pierwszy filozof apologeta chrześcijaństwa – św. Justyn

Święty Justyn, którego Kościół wspomina 1 czerwca, należał do pierwszych pokoleń chrześcijan. Był człowiekiem świeckim. Jako pierwszy chrześcijański filozof podjął wyzwanie, aby zbliżyć nauczanie chrześcijan i filozofię wypracowywaną przez filozofów greckich. Starał się wykorzystać swoją wiedzę do obrony i propagowania wiary chrześcijańskiej.

Urodził się na początku II wieku w okolicy starożytnego Sychem w Samarii. Dzisiaj miasto nazywa się Nablus. Ówczesne miasto było ośrodkiem kultury greckiej i rzymskiej na terenie Palestyny. Justyn urodził się w rodzinie pogańskiej. Został wykształcony w filozofii greckiej. Pasjonowały go tematy humanistyczne, jak byśmy je dzisiaj nazwali. Interesował się filozofią od Platona, Arystotelesa po epikurejczyków i stoików.

Św. Justyn - filozof i męczennik

Bardzo ważne były dla niego problemy religijne. Dlatego zbliżył się do judaizmu i chrześcijaństwa. Czytał Pismo święte, obserwował życie chrześcijan. Starał się poznać to, czego chrześcijanie nauczali. Interesowały go ich obyczaje, wewnętrzna struktura organizacyjna wspólnot, obrzędy i liturgia.

To go doprowadziło do przyjęcia chrztu około roku 130. Odtąd stał się gorliwym wyznawcą. Stał się też pierwszym apologetą, obrońcą wiary wobec filozofów pogańskich i żydowskich, ale też wobec cesarzy rzymskich, którzy prześladowali chrześcijan.

Modlitwa Jana Pawła II o dar pokoju

Około roku 135 Justyn spotkał w Efezie żydowskiego rabina o imieniu Tryfon, z którym prowadził dyskusję. Potem powstało jego dzieło Dialog z Żydem Tryfonem, w którym udowadnia, jak Stary Testament prowadzi do Chrystusa. W tym czasie pisze też dwie apologie: pierwsza skierowana do Rzymian, druga, formalnie do senatu rzymskiego.

W swoich apologiach Justyn odważnie broni chrześcijaństwa wskazując, jak mylne poglądy poganie mieli o wyznawcach Chrystusa i jak opacznie interpretowali pewne praktyki liturgiczne i społeczne. Według Justyna filozofia grecka także prowadziła do Chrystusa. Tak więc zarówno judaizm z całym Starym Testamentem, jak i filozofia grecka są dwoma drogami prowadzącymi do Chrystusa, odwiecznego Logosu. Jan Paweł II w encyklice Fides et ratio nazwał Justyna ‘pionierem konstruktywnego dialogu z myślą filozoficzną’, bo wykorzystał cały dorobek filozofii greckiej do wykazania, że chrześcijaństwo jest ‘jedyną niezawodną i przydatną filozofią’.

Św. Justyn wręcza apologię cesarzowi Hadrianowi - Jacques Callot, Israël Henriet, P.d., via Wiki. Comm.Justyn założył bezpłatną szkołę w Rzymie, gdzie wprowadzał swoich uczniów w tajniki nowej religii, którą uważał za prawdziwą filozofię. Toczył dyskusje z ówczesnymi filozofami pogańskimi, zwalczając ich błędne teorie. Został zadenuncjowany jako chrześcijanin. Nie zachowały się akta sądowe. Justyn zginął około roku 165 w Rzymie ścięty mieczem, ponieważ był obywatelem rzymskim. Nie wiemy na pewno, gdzie znajdują się jego relikwie.

Teksty Mszy św. i brewiarza ku czci św. Justyna zostały wprowadzone przez papieża Piusa IX. Leon XIII rozszerzył święto męczennika na cały Kościół w roku 1874. W ikonografii św. Justyn ukazywany jest w scenie wręczania swojej ‘Apologii’ cesarzowi Hadrianowi.

Modlitwa oddania św. Karola de Foucauld

Św. Justyn zdecydowanie opowiadał się za prawdą istnienia Boga przeciw fałszywym bogom pogańskim, za prawdziwym kultem przeciwko mitom i zwyczajom. Jest to dla chrześcijan żyjących w czasach, kiedy wszystko zdaje się być względne, zależne od mody, od kultury, od czasów, ważne przypomnienie. Chrystus jest samą prawdą, a nie uznanym zwyczajem. Chrześcijaństwo jest drogą racjonalnie odwołująca się do prawdy bytu, a nie chwilową modą.

Św. Justyn

Św. Justyn nie tylko broni chrześcijaństwa przed błędnym rozumieniem, jako pierwszy filozof apologeta, ale też wykłada treści wiary w sposób zrozumiały dla swoich współczesnych, wykorzystując do tego cały dorobek myśli filozoficznej i naukowej.