Skuteczne auto-motywowanie

Celem zajęć, które można przeprowadzić na początku roku szkolnego, jest zwiększenie motywacji ucznia do nauki poprzez nauczenie go prowadzenia wewnętrznego dialogu. Dialog ten rozbudzi wyobraźnię ucznia, nauczy go stawiania sobie celów i umocni jego wolę do nauki. Poniższe pomysły mogą przydać się zarówno na lekcji religii jak i na godzinie do dyspozycji wychowawcy.

Grupa docelowa: Uczniowie klas gimnazjalnych i licealnych.

Przebieg zajęć: Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od pogadanki z uczniami na temat motywacji do nauki, stawiając im pytania:

1/ Na jakie trudności napotykacie w indywidualnej nauce, w przygotowywaniu się do lekcji i opanowywaniu nowego materiału?

2/ Co oprócz oceny w dzienniku i stopnia na świadectwie motywuje was do indywidualnej nauki?

Następnie nauczyciel omawia niektóre czynniki motywujące ucznia do pracy: ciekawość, chęć zrobienia na kimś wrażenia, pragnienie zostania ekspertem w jakiejś dziedzinie, potrzeba bycia zadowolonym z siebie, perspektywa nagrody, wcześniejsze sukcesy w danej dziedzinie, pokazanie innym, że potrafię odnieść sukces. Podkreśla także rolę wyobraźni i stawiania sobie konkretnych celów, co może pomóc w umocnieniu woli do nauki i wiary w sukces.

Po krótkim wykładzie zaprasza uczniów do pracy w parach. Rozdaje im przykłady możliwych form wewnętrznego dialogu, które zwiększają motywację do samodzielnej nauki. Zadaniem każdej pary będzie przeczytanie otrzymanego tekstu i plastyczne zilustrowanie jednego lub kilku z przykładowych dialogów wewnętrznych. Znając dobrze uczniów, można przydzielić każdej parze konkretną formę dialogu, a mając więcej czasu - zaproponować im stworzenie komiksu przedstawiającego wszystkie poniższe formy wewnętrznego dialogu.

Przykłady form wewnętrznego dialogu

Dialog w trosce o poczucie własnej wartości:

Wyobrażę sobie jak podręcznik, z którego mam się uczyć, urasta do potężnych rozmiarów i przygniata mnie tak, że nie mogę się spod niego podnieść. Jest tak ciężki, że wszelkie próby uwolnienia się spod niego, nie przynoszą rezultatów. A teraz wyobrażę sobie, że podręcznik zamienia się w podium, na którym stoję. Podium pulsuje i napełnia mnie energią a wszelka wiedza, jaka w nim jest, już wkrótce napełni mój umysł jasną, ożywczą mocą. Jestem z siebie dumny, poradzę sobie. To dobra okazja. Muszę ją wykorzystać.

Dialog wizualizujący rezultaty nauki:

Widzę siebie po zakończeniu nauki jak piszę, dumny z siebie, ostatnie zdanie pracy klasowej lub odpowiadam na ostatnie pytanie testu. Nauczyciel jest zaskoczony, że skończyłem przed czasem. To czego się nauczyłem przyniosło rezultaty. Wiem, że byłem świetny. Kolega z ławki, któremu zawsze lepiej szło na sprawdzianie, nie może w to uwierzyć. W przerwie tłumaczę kolegom i koleżankom, jak należało odpowiedzieć na najtrudniejsze pytania.

Dialog uzmysławiający wartość nauki:

Nie uczę się tylko dla sprawdzianu. To, czego się dowiem, przyda mi się w …..

Wiedząc ….. będę ….. Ta wiedza pozwoli mi w przyszłości….. Ucząc się, przygotowuję się nie tylko do przyszłej pracy ale kształtuję umiejętność logicznego myślenia, ćwiczę pamięć oraz poszerzam swoje horyzonty. Chciałbym pogłębić wiedzę na ten temat.

Dialog określający nagrodę za trud:

Zobowiązuję się do końca tygodnia nauczyć się… Jeśli uda mi się wypełnić to zobowiązanie w ustalonym terminie, nagrodą będzie… Jeśli nie wykonam tego zadania, nagroda nie będzie mi się należała lub pozbawię się innych przywilejów, czyli… Ale dlaczego musze się tak męczyć? Czy nie lepiej trochę się rozerwać, zrelaksować już teraz? Czego tak naprawdę pragnę w dalszej perspektywie? Lepiej uporam się najpierw z tym co ważne i pilne, choć wymaga to ode mnie wysiłku. A potem to, co przyjemne, będzie jeszcze przyjemniejsze.

Dialog planujący konkretne działania:

Szczegółowo zaplanuję czas mojej nauki. Zidentyfikuję materiał, który jest najpilniejszy do opanowania i opracuję strategię, która nie będzie mecząca i pozwoli mi uczyć się moim własnym rytmem. Ustalę poszczególne etapy mojej pracy i cele jakie na każdym z etapów mam osiągnąć. Przygotuję sobie miejsce pracy tak, aby mieć pod ręka wszystko, co będzie mi potrzebne do nauki. Uprzyjemnię sobie naukę posługując się mapą myśli, zamieniając definicje w rebusy, podkreślając na kolorowo najistotniejsze fragmenty tekstu…

Dialog monitorujący postępy:

Świadomość, że mogę bardzo szybko osiągnąć rezultaty, mobilizuje mnie. Mogę więc oceniać efekty mojej pracy krok po kroku, zatrzymując się na chwilę refleksji co jakiś czas. Co już umiem? Ile zostało mi jeszcze do końca? W ten sposób będę widział jak przybliżam się do mety. Rozłożę moje siły na krótkie etapy i będę spoglądał na to, co już zrobiłem i cieszył się, że do ukończenia pracy pozostaje coraz mniej.

Dialog identyfikujący poziom zadowolenia na różnych etapach nauki:

Po ukończeniu każdego etapu nauki, uświadomię sobie osiągnięty sukces i choć może on być niewielki, to jednak warto bym powiedział sobie miłe słowo uznania oraz zachęty do kontynuowania pracy. Jeśli nie uda mi się zakończyć kolejnego etapu pracy tak, bym był z siebie zadowolony, dodam sobie odwagi i nie dam się zniechęcić. Za każdym razem będę zaznaczał na kartce mój poziom zadowolenia lub niezadowolenia, dając z siebie wszystko, by w ogólnym rozrachunku, na wymyślonym przeze mnie wykresie, zadowolenie zwyciężyło.

Zakończenie: Zajęcia kończą się prezentacja rysunków i zachęta nauczyciela do praktykowania wewnętrznego dialogu.

Wariant: Gdy mamy wystarczającą ilość czasu, zamiast ilustrowania wewnętrznego dialogu, uczniowie mogą przygotować w parach i zaprezentować na forum klasy scenki obrazujące dialog wewnętrzny, w którym jeden z uczniów odgrywających scenę jest "ja" niechętnym do nauki a drugi "ja" nastawionym do nauki entuzjastycznie.