Co nas czeka w nowym 2011 roku

Wybory parlamentarne, polska prezydencja w UE, spis powszechny, podwyżki cen, a być może reforma systemu emerytalnego - to główne wyzwania, jakie nowy rok przyniesie rządzącym i rządzonym.

Rok 2011 przywitał nas podwyżkami. O jeden procent wzrósł podatek VAT, co przełoży się na wzrost cen wszystkich artykułów. Niektórzy sprzedawcy wykorzystają okazję, by ceny podnieść wyżej niż tylko o 1 proc.
Szacuje się, że przeciętna rodzina będzie co miesiąc wydawać od 40 do ponad 100 zł więcej niż do tej pory. Już od soboty droższa jest energia elektryczna (podwyżka wynosi od 4 do 7 proc.), w Krakowie podrożały także woda i ścieki (o 10 proc.) oraz ciepło z miejskiej sieci (o 6 proc.). Niewielkim pocieszeniem jest trzymiesięczna obniżka rachunków za gaz, średnio o 2,3 proc.

Jesienią czekają Polaków wybory do Sejmu i Senatu. Będą istotne choćby dlatego, że następny raz będziemy mogli głosować dopiero w roku 2014 - w wyborach do samorządu i Parlamentu Europejskiego. Nowością ma być m.in. dwudniowe głosowanie w godz. 7-21. Mogą to być także wybory historyczne, jeśli wygra je Platforma Obywatelska - do tej pory żadnej partii nie udało się wygrać dwóch wyborów parlamentarnych pod rząd.
Lato i jesień to półroczny okres polskiej prezydencji w Unii Europejskiej. I ten fakt będzie ważnym wydarzeniem historycznym, bo po raz pierwszy Polska obejmie przewodnictwo w UE. Od lipca do grudnia w Polsce organizowane będą spotkania i konferencje z udziałem unijnych dygnitarzy i polityków; miejscem tego typu spotkań będzie także Kraków.

W drugim kwartale zostanie przeprowadzony spis powszechny ludności i mieszkań. Tym razem większość danych o Polakach ma być zebrana w ramach samospisu, czyli przekazania potrzebnych informacji przez internet. Dopiero do tych, którzy nie dokonają samospisu, zadzwonią lub udadzą się rachmistrze, ale i oni mają zebrane dane od razu wpisywać do komputerów.

Wielu Polaków czeka na decyzję papieża Benedykta XVI o wyniesieniu na ołtarze Jana Pawła II. Na początku każdego roku pojawiają się informacje o rychłym zakończeniu procesu beatyfikacji papieża Polaka, więc i tym razem wierni mają takie nadzieje.

Nie należy się spodziewać spokoju na scenie politycznej i to nie tylko ze względu na wybory. Jednym z głównych tematów dyskusji będą zmiany w systemie emerytalnym, zapowiedziane przez rząd tuż przed końcem roku 2010. Wielu innych reform trudno się jednak spodziewać, właśnie ze względu na wybory. Nietrudno się domyślić, że emocje nadal będzie budzić wyjaśnianie przyczyn katastrofy smoleńskiej.

Mimo braku największych imprez w najbardziej popularnych dyscyplinach sportowych, kibice nie powinni narzekać. Na przełomie lutego i marca będzie można trzymać kciuki za Justynę Kowalczyk, Adama Małysza i Tomasza Sikorę podczas Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym. Już w styczniu czekają nas emocje związane z Mistrzostwami Świata w Piłce Ręcznej Mężczyzn. Na przełomie sierpnia i września o miano najlepszych na świecie będą walczyć lekkoatleci. We wrześniu o prymat w Europie powalczą siatkarze i siatkarki. Kibice piłkarscy liczą na pozytywne emocje związane z występami Lecha Poznań w Lidze Europejskiej.

Najważniejsze zmiany w przepisach

Od 1 stycznia obowiązują trzy nowe stawki podatku VAT - zamiast poprzednich 0, 3, 7 i 22 proc. mamy 5, 8 i 23 proc. Pierwsza stawka została wprowadzona na czas nieograniczony, podwyższone stawki 8 i 23 proc. mają obowiązywać przez najbliższe 3 lata.

Minimalne wynagrodzenie miesięczne wynosi 1386 zł, o 69 zł (5,2 proc.) więcej niż w ubiegłym roku. W związku z tym zmieni się także wysokość świadczeń uzależnionych od minimalnej płacy, m.in. dodatku za pracę w nocy, maksymalna kwota odpraw dla pracowników objętych grupowym zwolnieniem oraz minimalna wartość odszkodowania za dyskryminację w zatrudnieniu lub mobbing.

W marcu ponad 9,5 mln emerytów i rencistów dostanie 2,7-proc. podwyżkę. Osoba otrzymująca z ZUS przeciętną emeryturę - 1720 zł - zyska w marcu 46,5 zł brutto. Dla osoby otrzymującej 2,5 tys. zł brutto podwyżka wyniesie 67 zł brutto. Osoba otrzymująca najniższą emeryturę otrzyma o 19 zł więcej. Po waloryzacji wzrosną też dodatki do rent i emerytur.

We wrześniu wzrosną pensje około 600 tys. nauczycieli i dodatki do ich wynagrodzeń. Kwota bazowa, od której uzależnione są wynagrodzenia nauczycieli wzrośnie z 2446 zł 82 gr. do 2618 zł 10 gr., czyli o 7 proc. Od 1 września średnia płaca nauczyciela stażysty, który rozpocznie pracę w szkole, wyniesie 2618 zł, kontraktowego - 2905 zł, mianowanego - 3770 zł, a nauczyciela z najwyższym stopniem awansu (dyplomowanego) - 4817 zł.

Od 1 marca zasiłek pogrzebowy będzie wynosił 4 tys. zł bez względu na to, czy zmarły był ubezpieczony w ZUS, KRUS czy był żołnierzem lub funkcjonariuszem. Do końca lutego wysokość tego zasiłku wypłacanego przez ZUS to 6,4 tys. zł.

Do tej pory studentom przysługiwało 37 proc. zniżki na przejazdy pociągami i 49 proc. zniżki przy zakupie imiennych biletów miesięcznych PKP i autobusowych. Od 1 stycznia 51-proc. ulga przysługuje studentom przy przejazdach jednorazowych w pociągach ekspresowych, osobowych i pospiesznych oraz przy zakupie imiennych biletów miesięcznych na pociągi osobowe i pospieszne. Taka sama zniżka dotyczy posiadających bilety miesięczne imienne na autobusy zwykłe i pospieszne publicznego transportu zbiorowego.

Dla większości samozatrudnionych podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne od stycznia ma nie być niższa niż 2015,40 zł (do tej pory wynosiła 1887,60 z). W związku z tym wzrośnie wysokość minimalnych opłacanych składek do: 393,41 zł - na ubezpieczenie emerytalne, 120,92 zł - na ubezpieczenie rentowe, 49,38 zł - na ubezpieczenie chorobowe, 49,38 zł - na Fundusz Pracy. W sumie będzie to blisko 887 zł, o ponad 47 zł więcej niż w ubiegłym roku.

Od sylwestra po polskich autostradach można jeździć 140 km/h, o 10 km/h szybciej niż do tej pory. Maksymalna dopuszczalna prędkość na dwujezdniowych drogach ekspresowych wzrosła ze 110 do 120 km/h.

W lipcu zostanie uruchomiony system automatycznego nadzoru ruchu drogowego. Wszystkie fotoradary utworzą spójną sieć, dzięki czemu zdjęcia wykonane przez nie będą trafiać do centralnego komputera, ten będzie połączony z Centralną Ewidencją Pojazdów i Kierowców, aby szybciej ustalać właściciela auta. Mimo to okres postępowania mandatowego będzie mógł trwać aż 180 dni, a nie jak do tej pory - 60. W zamian z polskich dróg mają zniknąć atrapy fotoradarów, a same fotoradary mają być wyraźnie oznakowane i widoczne tak, by przede wszystkim spełniały rolę prewencyjną. Nadzór nad fotoradarami przejęła Inspekcja Transportu Drogowego, a jej pracownicy mogą już zatrzymywać i kontrolować samochody osobowe.

Również w lipcu rozpocznie się wydawanie nowych dowodów osobistych. Zmieni się nie tylko wygląd (znikną m.in. dane o rysopisie i adresie zameldowania), ale plastikowa karta zostanie wyposażona w chipa, w którym zostaną zapisane wszystkie dane posiadacza dowodu. Wszystkie wydane do tej pory dowody osobiste będą ważne do terminu wskazanego na dokumencie.

20 lutego wejdzie w życie nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zniknie podział na hipotekę zwykłą i kaucyjną. Jedna hipoteka będzie mogła zabezpieczać kilka wierzytelności - zarówno istniejących, jak i przyszłych, o wysokości ustalonej i nieustalonej. Będzie można nią objąć spłatę kredytów udzielonych również różnym kredytobiorcom.

Mężczyźni, którzy po 8 stycznia zostaną ojcami, będą mogli skorzystać z dwóch tygodni urlopu ojcowskiego (obecnie ojcom przysługuje prawo do tygodniowego urlopu). Warunkiem skorzystania z dłuższego urlopu jest wstrzymanie się ze skorzystaniem z tego prawa do końca przyszłego roku, bo dopiero od 1 stycznia 2012 r. zwiększa się wymiar ojcowskiego urlopu, z którego można skorzystać przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia.

Od 1 maja obowiązek posiadania kas fiskalnych obejmie prawników, lekarzy i księgowych.

Od lipca osoby nieprowadzące działalności gospodarczej nie będą posługiwać się NIP (Numerem Identyfikacji Podatkowej). Do rozliczenia z fiskusem będzie wystarczał numer PESEL. Dla pozostałych ubieganie się o nadanie NIP ma być prostsze niż do tej pory. Wprowadzenie takich zmian dopiero zapowiedziało Ministerstwo Finansów.