Dzielić swą żałobę z dorosłymi dziećmi

Twe dorosłe dzieci także cierpią żałobę i starają się zrozumieć, jak dalej żyć. Jaką rolę w rodzinie pełnił twój współmałżonek? Jaka jest twoja rola? W jakim stopniu jego śmierć wpłynęła na zmianę w twej roli? Bądź dla siebie, jak i dla dzieci wyrozumiały, kiedy każde z was stara się jakoś funkcjonować i uzdrowić swój ból w ramach tak odmienionej struktury.

Komunikacja jest dla was najważniejsza. Dziel się swymi uczuciami z dziećmi. Kiedy pytają cię o samopoczucie, nie uciekaj się do automatycznych stwierdzeń: "W porządku". Niech poznają twe zmagania ze smutkiem. Otwórz się też na ich myśli i ich uczucia.

Niech wasza strata zbliży was do siebie. Oglądajcie zdjęcia i rozmawiajcie o doświadczeniach rodzinnych. Razem płaczcie. Zachęcajcie się do rozmowy o waszym żalu. Wspominajcie okresy szczęścia i śmiejcie się razem. Wykorzystujcie do tego wolny czas oraz zaplanowane spotkania i uroczystości.

Określ, co twe dzieci mogłyby dla ciebie zrobić. One chcą ci pomóc, lecz mogą nie wiedzieć, co zrobić, lub mogą zrażać cię zbyt wieloma poradami i swą opiekuńczością. Wskaż im, czego potrzebujesz, kiedy i w jaki sposób. Możesz także dać im znać, jeśli przez jakiś okres potrzeba ci konkretnego wsparcia. Nie zapominaj też okazywać im wdzięczności, wskazując konkretnie za co.

Może potrzeba ci ustanowić granice co do tego, ile robisz dla swych dzieci. Mogą bowiem myśleć, że teraz jesteś "wolny" i "musisz czymś się zająć" i że masz nieskończone zasoby czasu i energii. Kiedy cię pytają, odpowiadaj, jakie masz zamiary. Chodzi o twoje życie, bądź za nie odpowiedzialny. Bądź stanowczy. Nie pozwalaj także, by dzieci przynaglały cię lub nakłaniały do zrobienia czegoś, na co nie jesteś gotowy.

Przede wszystkim jednak wychodź do nich z miłością. Zrozum i zaakceptuj ich ból. Pomóż im też widzieć twój własny ból i go dotknąć. Otocz ich wsparciem, zarówno fizycznie, jak i w myślach.

Więcej w książce: Jak sobie poradzić ze śmiercią współmałżonka - Marta Felber