Mity o ADHD

Pomimo coraz większej świadomości społecznej, problemowi ADHD w Polsce ciągle towarzyszy nadmierna krytyka i nierozumienie. Oparta na niewiedzy i stereotypach ocena zaburzenia jest szczególnie krzywdząca dla osób chorych.

Mity budowane wokół istoty ADHD, jego podłoża i właściwego sposobu leczenia sprawiają, że osoby z ADHD narażone są na dodatkowe cierpienia spowodowane brakiem akceptacji ze strony otoczenia, w którym żyją. Poniżej wyjaśniamy nieprawdziwe przekonania o ADHD.

1. ADHD to moda, która szybko przeminie

Występowanie tego zaburzenia potwierdzają badania naukowe i obserwacje kliniczne prowadzone od 1902 roku (przez ponad 100 lat). W badaniach konsekwentnie obserwowano występowanie grupy osób charakteryzujących się trudnościami w koncentracji uwagi i/lub kontroli własnej aktywności. Z biegiem czasu zdobywano coraz większą wiedzę na temat przyczyn objawów ADHD. Występowanie tego zaburzenia jest uwzględniane w międzynarodowej klasyfikacji medycznej ICD-10 i amerykańskiej klasyfikacji medycznej DSM-IV.

2. ADHD wynika ze złego wychowania

ADHD nie wynika ze złego wychowania – u podłoża objawów leżą przede wszystkim czynniki biologiczne (genetyczne i inne wpływające na strukturę i funkcje ośrodkowego układu nerwowego). Jednak praktyki wychowawcze i oddziaływania rodziny w dużym stopniu wpływają na nasilenie objawów dziecka z ADHD i na jego funkcjonowania w różnych sferach życia społeczno-emocjonalnego.

3. ADHD jest diagnozowane tylko u dzieci

Diagnoza ADHD może zostać postawiona także u osoby dorosłej w przypadku, gdy objawy były obecne przed 7 rokiem życia. Wiele osób nie zostaje zdiagnozowanych do końca życia, a u niektórych diagnoza ADHD jest stawiana, kiedy występowanie tego zaburzenia rozpoznawane jest u ich dzieci. Dla wielu osób dorosłych to może wiązać się z ulgą i zrozumieniem, z czego wynikały ich trudności przejawiane w ciągu życia.

4. Nie ma powodu zajmować się ADHD, skoro objawy z wiekiem się zmniejszają

Pomimo że, nasilenie objawów impulsywności-nadaktywności i nieuwagi zmniejsza się wraz z wiekiem, w życiu dorosłym pozostają powikłania wynikające z objawów ADHD takie jak: obniżone poczucie własnej wartości, skłonności do depresji, uzależnień, problemy w utrzymaniu stałej pracy, trudności w relacjach z ludźmi. W związku z tym niezwykle ważne jest wspierające środowisko (rodziców, nauczycieli, rówieśników) i odpowiednie strategie wychowania i edukacji tej grupy dzieci.

5. Tylko dzieci nadaktywne mogą mieć postawioną diagnozę ADHD

Mimo że objawy nadaktywności i impulsywności najczęściej występują u dzieci z ADHD, zgodnie z amerykańską klasyfikacją medyczną DSM-IV diagnozę tę można postawić również u dzieci przejawiających tylko objawy nieuwagi. Zgodnie z tą klasyfikacją wyróżniamy trzy podtypy ADHD:

1. postać z przewagą nadaktywności-impulsywności
   
2. postać z przewagą nieuwagi
   
3. postać mieszana (objawy nadaktywności-impulsywności i nieuwagi).

6. Stosowanie leków na ADHD prowadzi do uzależnień

U dzieci z ADHD, które nie są leczone, występuje zwiększone ryzyko nadużywania leków lub alkoholu. Wiąże się to prawdopodobnie z próbą łagodzenia tymi używkami trudności wynikających z objawów zaburzenia (m.in. lęku, depresji). Odpowiednie leczenie farmakologiczne, prowadzone pod opieką lekarza specjalisty, może zmniejszyć to ryzyko. Leki stosowane w terapii ADHD, jeśli są stosowane we właściwych dawkach i zgodnie z zaleceniami specjalisty, nie powodują znacznego wzrostu ryzyka uzależnienia. Powinny być stosowane w możliwie niskich dawkach pozwalających na osiągnięcie efektów leczniczych.

7. Farmakoterapia może całkowicie uleczyć dzieci z ADHD.

Leki nie leczą ADHD, tylko obniżają nasilenie objawów w trakcie ich przyjmowania, co pozwala dzieciom lepiej radzić sobie w trudnych dla nich sytuacjach szkolnych, domowych i społecznych.

* Konsultacja merytoryczna materiału – mgr Małgorzata Gambin, Wydział Psychologii UW

*** „Dziecko i świat za pan brat” to długofalowy program edukacji społecznej otoczenia dzieci chorych na ADHD. Jego zadaniem jest budowanie autentycznego i trwałego zainteresowania tematyką nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi oraz dostarczanie praktycznych narzędzi postępowania z dziećmi z tym zaburzeniem. Program propaguje właściwą ścieżkę postępowania w ADHD opartą na kompleksowym leczeniu - psychoterapii i bezpiecznej farmakoterapii zgodnej z cyklem życia dziecka. Program powstał dzięki wsparciu firmy Janssen-Cilag.