Rzym: "Wierzę w Chrystusa Odkupiciela"

W niedzielny wieczór, kiedy niebo nad centrum Rzymu rozświetlał tradycyjny pokaz sztucznych ogni w święto Objawienia Pańskiego, przy kościele polskim św. Stanisława odbyło się spotkanie na temat: "Wierzę w Chrystusa Odkupiciela", poświęcone katechezom chrystologicznym bł. Jana Pawła II. Prelekcję wygłosił ks. dr Tomasz Trafny z Papieskiej Rady ds. Kultury. Było to spotkanie kończące cykl "Moc i piękno wiary", zorganizowane wspólnie przez Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II oraz Duszpasterstwo przy kościele św. Stanisława w Rzymie.

Na początku ks. Trafny zaznaczył, że bardzo trudno jest dokonać syntezy katechez chrystologicznych Jana Pawła II ze względu na to, że jest to materiał bardzo obszerny. Cykl katechez o Chrystusie trwał przez niemal trzy lata, od końca sierpnia 1986 r. do połowy kwietnia 1988 r. Katechezy mają formę tryptyku. Pierwsza część poświęcona jest tajemnicy odkupienia i rzeczywistości grzechu. Druga dotyczy osoby Jezusa Chrystusa i ukazuje Jego postać i dzieło w oparciu o Pismo Święte i doktrynę Kościoła. Trzecia część dotyczy zbawczego posłannictwa Chrystusa i bierze pod uwagę przede wszystkim wydarzenia Paschy.

Jan Paweł II bardzo mocno łączył naukę o Chrystusie z zagadnieniami antropologicznymi. Fundamentalne znaczenie nabierają jego rozważania na temat grzechu pierworodnego i jego konsekwencji w postaci powszechnej skłonności do zła, co ukazuje bolesne zranienie natury ludzkiej, a także jest wołaniem człowieka o odkupienie, o łaskę wybawienia i o miłosierdzie. By zobrazować tę prawdy, prelegent posłużył się postacią króla Dawida, wezwanego do realizacji wielkiego zadania i upadającego pod ciężarem własnego grzechy. Sens pierwszej części katechez zawiera się w istotnym przekonaniu, że człowiek, zraniony grzechem, potrzebuje Odkupiciela. W Chrystusie poznajemy pełną prawdę o sobie, jesteśmy wezwani do życia w łasce, czyli dzięki wsparciu Chrystusa i według Jego wskazań - zauważył ks. Tomasz.

Druga część katechez dzieli się na pięć bloków tematycznych, w których Jan Paweł II przedstawił, kim jest Jezus, jaka jest Jego rola w ekonomii zbawienia, omówił znaczenie cudów, a także zagadnienia teologiczne dotyczące człowieczeństwa Chrystusa oraz podstawowe formuły dogmatyczne nauki Kościoła. Scena spod Cezarei Filipowej, kiedy Jezus zadał uczniom pytanie: "A wy za kogo Mnie uważacie" (Mt 16,15), wskazuje na mesjańską świadomość Chrystusa, a zarazem jest wezwaniem do wiary w Niego i poznania Jego osoby. "On ma słowa żywota wiecznego - mówił Ojciec Święty - i dlatego też trzeba głęboko poznać Jego osobę, Jego dzieło, Jego tajemnicę, ażeby wejść na drogi życia wiecznego i na nich trwać" (7.1.1987 r.). Ks. Tomasz omówił także inne fragmenty Ewangelii ukazujące dojrzewanie mesjańskiej świadomości i kształtowanie się wiary uczniów w Jego Bóstwo. Jan Paweł II w katechezach niejako "prowokuje" czytelnika - mówił Prelegent - by osobiście dał on odpowiedź, kim jest dla niego Chrystus. Odpowiedź ta - tłumaczył Papież - będzie mieć kolosalne znaczenie dla naszego człowieczeństwa i codziennego życia. Jest to zaproszenie, by od "protoewangelii", zapowiedzi zbawienia, przejść do Ewangelii, do doświadczenia tego, że nie jestem w mocach ciemności, lecz jestem miłowany i odkupiony przez Chrystusa - mówił ks. Tomasz.

W trzeciej części katechez m.in mocno jest zaakcentowany historyczny i ponadhistoryczny wymiar zmartwychwstania oraz jego znaczenie w kształtowaniu się wiary uczniów. Prelegent przedstawił ten proces formowania się wiary paschalnej, nawiązując do postaci Marii Magdaleny, Piotra i Jana oraz ich doświadczenia pustego grobu (J 20,1-8). Dla Jana Pawła II bardzo ważny był także epizod wędrówki Chrystusa zmartwychwstałego z uczniami do Emaus (Łk 24,13-31), by podkreślić, że w Kościele rozpoznajemy obecnego Pana i Jego działanie.

Ks. Tomasz na zakończenie prelekcji podkreślił, że całość katechez chrystologicznych Jana Pawła II ukazuje prawdę, że Bóg zbawia ludzi w Chrystusie i przez Niego pociąga nas ku sobie a wraz z odkupieniem człowieka dokonuje odnowy całego stworzenia.

W czasie dyskusji o. Z. Kijas pytał, czy Jan Paweł II omawiał zagadnienie wiary Chrystusa (w odniesieniu do Ojca). Ks. Tomasz odpowiedział, że Papież skupił się na samoświadomości mesjańskiej Chrystusa, podkreślał Jego prawdziwe człowieczeństwo, podobieństwo do nas we wszystkim oprócz grzechu, egzystencjalny lęk, jakiego doświadczył przed męką, uniżenie, ale zasadniczo tematu wiary Chrystusa nie omawiał. Ks. A. Dobrzyński zapytał, jak głosić dziś Chrystusa ludziom, którzy nie szukają odkupienia? Sformułowania, że Chrystus "wie, co nosi w swoim wnętrzu człowiek, On jeden to wie!" (Jan Paweł II), czy "Chrystus nic nie zabiera a wszystko daje" (Benedykt XVI) są ujmujące, ale zrozumiane są przez ludzi mających religijne doświadczenia i pragnienia. Ks. Trafny wskazał na trzy modele współczesnego człowieka: "domownik Boga" żyje wiarą, "podróżnik" - ma pewną ciekawość religijną, ale wyklucza żywą wiarę, "nomada" jest człowiekiem bez żadnego odniesienia do wartości religijnych, współczesny hedonista). Trzeba szukać języka odpowiedniego do poszczególnych kategorii ludzi. Posługiwać się obrazem, ale z odpowiednim wyjaśnieniem, by rozpalać ciekawość słowa, by wiary nie sprowadzić do deklaracji czy emocji, lecz dać jej rozumowe uzasadnienie. Uczestnicy spotkania prowadzili jeszcze długo rozmowę o tym, jak głosić Chrystusa, jak się Nim dzielić z innymi i jak o Nim mówić młodzieży. Po spotkaniu można było nabrać przekonania, że błyski sztucznych ogni cieszą oczy krótką chwilę, lecz światło Chrystusa pobudza serca i umysły wielu ludzi przez całe ich życie.