Nawet "zwykły klaps" szkodzi dużo bardziej, niż sobie wyobrażaliśmy. Naukowcy mówią jasno: wyłącznie negatywny wpływ

Słabe wyniki w nauce, skłonność do przemocy, depresja, działania destrukcyjne, skłonność do uzależnień - to tylko początek listy skutków, jakie powoduje stosowanie kar cielesnych wobec dziecka. Naukowcy przeanalizowali 195 badań z okresu 22 lat. Wnioski są jednoznaczne: fizyczne karanie dzieci przynosi wyłącznie negatywne skutki. 

Bicie dzieci i inne kary cielesne nie mają dobrych stron

Obszerne badanie dotyczące ubogich i średniozamożnych krajów pokazało, że bicie dzieci i inne kary cielesne mają szeroki, a przy tym wyłącznie negatywny wpływ. Gorszy rozwój, słabsze zdrowie fizyczne i psychiczne, skłonności do uzależnień – to tylko kilka przykładów skutków takich praktyk. Fizyczne karanie dzieci przynosi wyłącznie negatywne skutki – pokazało badanie przeprowadzone na New York University.

Jak przypominają naukowcy, w 2006 roku Sekretarz Generalny ONZ wezwał do zakazu kar cielesnych wobec dzieci - czyli stosowania siły fizycznej w celu zadania bólu, obejmującej m.in. klapsy, potrząsanie i bicie. Do tej pory 65 krajów na świecie wprowadziło całkowity lub częściowy zakaz takiej praktyki. Większość z tych zakazów została jednak ustanowiona w krajach o wysokich dochodach (z dochodem narodowym brutto wynoszącym co najmniej 14 tys. dolarów na mieszkańca).

Nie ma znaczenia, czy norma kulturowa pozwala na bicie. Skutki są zawsze złe 

"Niektórzy eksperci sugerowali, że kara fizyczna może wywoływać inne skutki w krajach, gdzie jest bardziej rozpowszechniona lub społecznie akceptowana – to podejście znane jest jako hipoteza norm kulturowych" – zaznacza Jorge Cuartas, główny autor badania przedstawionego w piśmie "Nature Human Behaviour" (https://www.nature.com/articles/s41562-025-02164-y).

"Jednak brak danych z krajów o niskim i średnim dochodzie utrudniał dotąd pełne zrozumienie, w jakim stopniu szkody wynikające z kar fizycznych w dzieciństwie są uniwersalne, a w jakim zależne od kontekstu kulturowego" – zauważa.

Teraz naukowcy przeanalizowali 195 badań, opublikowanych w latach 2002–2024, a dotyczących kar cielesnych. Obejmowały one 92 kraje o niskim i średnim dochodzie oraz 19 różnych wskaźników, związanych m.in. z relacjami rodzic-dziecko, zdrowiem psychicznym i fizycznym, zachowaniami przemocowymi, postawami wobec przemocy, używaniem substancji psychoaktywnych, funkcjonowaniem poznawczym, umiejętnościami społeczno-emocjonalnymi, snem, sprawnością motoryczną oraz prawdopodobieństwem przymusu pracy w dzieciństwie.

Lista skutków stosowania kar cielesnych jest długa i mocna

Wyniki analiz wskazują na to, że kary fizyczne były wyraźnie związane z negatywnymi konsekwencjami w 16 z 19 analizowanych obszarów: gorszymi relacjami rodzic–dziecko, byciem ofiarą przemocy, stosowaniem przemocy (w tym przemocy względem partnera w dorosłości), akceptowaniem przemocy, gorszym zdrowiem fizycznym i psychicznym, używaniem substancji psychoaktywnych, słabymi wynikami w nauce, zaburzeniami językowymi, pogorszeniem funkcji wykonawczych, zaburzeniami umiejętności społeczno-emocjonalnych, ogólnymi problemami behawioralnymi, zaburzeniami internalizacyjnymi (np. depresja i wycofanie) i eksternalizacyjnymi (np. agresja i działania destrukcyjne), zaburzeniami w rozwoju wczesnodziecięcym oraz jakością snu.

Nie stwierdzono wpływu kar cielesnych na umiejętności poznawcze, motoryczne oraz skalę przymusu pracy dzieci. Co istotne, badanie nie wykazało żadnych pozytywnych skutków związanych z karami fizycznymi. "Spójność i siła tych wyników sugerują, że kara fizyczna jest w szerokim zakresie szkodliwa dla dzieci i młodzieży. W przyszłości konieczne będą dalsze badania, aby zidentyfikować skuteczne strategie zapobiegania karom fizycznym na skalę globalną oraz zapewnić, że dzieci będą chronione przed wszystkimi formami przemocy, co będzie wspierało ich zdrowy rozwój" – mówi prof. Cuartas.

PAP / mł

Doświadczasz przemocy w domu? Szukaj wsparcia, to Twoje prawo! 

Jeśli masz gorsze samopoczucie, utrzymujący się zły nastrój i nie wiesz, jak sobie z tym poradzić, możesz zadzwonić pod jeden z numerów telefonów wsparcia działających specjalnie dla dzieci, młodzieży i osób je wspierających. Połączenie jest bezpieczne, anonimowe i bezpłatne.

Ważne telefony pomocowe dla młodych osób:

116 111 - Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży, czynny całą dobę 7 dni w tygodniu, można też wysyłać anonimową wiadomość online przez www.116111.pl/napisz

800 12 12 12 - Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka, działa całodobowo, 7 dni w tygodniu, połączenie bezpłatne. Dla zainteresowanych czat dostępny na: Czat dla dzieci i młodzieży - Rzecznika Praw Dziecka

800 080 222 – Telefon zaufania dla dzieci, młodzieży, rodziców i pedagogów - linia całodobowa i bezpłatna.

800 100 100 - Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę. Działa od poniedziałku do piątku, w godzinach 12:00 - 15:00 i dodatkowo w czwartki, w godzinach 16:30-20:30.