Kultura troskliwości 2022

Papieskie wskazówki mogą nam się wydawać trudne do zrealizowania, to jednak stanowią konkretną propozycję kształtowania naszej codzienności w kolejnym roku naszego życia. Ja zacznę od „promowania kultury troskliwości”. A Ty?

Nadszedł rok 2022. Oznacza to, że mniej więcej połowa tegorocznych polskich noworodków ujrzy na własne oczy świat A.D. 2100. Wiemy, w jakim świecie przyszło im się narodzić. Czy wiemy już, z jakim światem się pożegnają? Prognozy są niejednoznaczne.

Z jednej strony WHO prognozuje, że do 2100 roku długość życia się wydłuży, a jago jakość wzrośnie. Stabilnie spadać ma liczba chorych na w zasadzie wszystkie schorzenia wpływające na wysoką śmiertelność w krajach Trzeciego Świata, jak malaria czy denga.

Liczba osób cierpiących na AIDS spadnie do 2060 r. trzykrotnie. Prawie pięciokrotnie (!) spadnie też śmiertelność z niedożywienia w krajach o najniższym dochodzie: teraz niedożywienie jest tam przyczyną 2,5 proc. zgonów; w 2060 r. ma to być 0,6 proc.

Z drugiej strony cały czas zmagamy się z pandemią, która pozostaje dla nas tajemnicą. Złudzeń nie pozostawiają też badania naukowe: aktywność ludzka w dużej mierze negatywnie wpływa na klimat. Zagraża nam również utrata prywatności, a nawet wolności, na skutek rozwoju Internetu i mediów społecznościowych. To wszystko dzieje się tu i teraz, w roku 2022.

Papież Franciszek w Orędziu na obchodzony dzisiaj 55. Światowy Dzień Pokoju stawia diagnozę naszych czasów oraz wskazuje na najistotniejsze kwestie. „Mimo wielu wysiłków zmierzających do konstruktywnego dialogu między narodami - pisze Franciszek - nasila się ogłuszający zgiełk wojen i konfliktów, postępują choroby o rozmiarach pandemii, pogłębiają się skutki zmian klimatycznych i degradacji środowiska, pogłębia się tragedia głodu i pragnienia, a dominuje model gospodarczy oparty na indywidualizmie, a nie na solidarnym dzieleniu się”. Czy taka kondycja świata może nas zadowalać?

Tylko pozornie nie mamy wpływu na otaczający nas świat. Papież nie poprzestaje na diagnozie. On idzie dalej i proponuje konkretne narzędzia, przy pomocy których powinniśmy budować świat A.D. 2022. Owszem, mają one zastosowanie globalne, ale przede wszystkim są one zdatne do wykorzystania w naszym codziennym życiu.

Papież proponuje zatem: dialog międzypokoleniowy, jako podstawę realizacji wspólnych planów; edukację, jako czynnik wolności, odpowiedzialności i rozwoju oraz działania na rzecz pełnej realizacji ludzkiej godności.

„Musimy powrócić do wzajemnego zaufania i je odzyskać!” - apeluje Franciszek. Wskazuje również na fundamentalne znaczenie umiejętności prowadzenia dialogu, którą to umiejętność - także z powodu pandemii - w dużej mierze zatraciliśmy. Ma być to jednak dialog międzypokoleniowy: - Z jednej strony ludzie młodzi potrzebują doświadczenia egzystencjalnego, mądrościowego i duchowego osób starszych. Z drugiej natomiast strony osoby starsze potrzebują wsparcia, miłości, kreatywności i dynamizmu młodych.

Drugim narzędziem, czy też drogą kształtowania świata w 2022 roku jest edukacja: - W ostatnich latach na całym świecie znacznie ograniczono budżet na kształcenie i edukację, i jest on traktowany raczej jako wydatki niż inwestycje. (…) Natomiast wydatki na cele wojskowe wzrosły powyżej poziomu odnotowanego pod koniec »zimnej wojny« i wygląda na to, że będą rosły w niebotycznym tempie.

Franciszek wskazuje również na negatywne skutki zdalnego nauczania, które w pandemii stało się powszechne. I bardzo ważne! Ojciec Święty podkreśla konieczność naszego zaangażowania „w promowanie kultury troskliwości”. W Orędziu, warto to podkreślić, znajdujemy również wskazówkę dotyczącą kształtowania świadomości ekologicznej. „Środowisko naturalne samo w sobie jest pożyczką, którą każde pokolenie otrzymuje i powinno przekazywać następnym pokoleniom”.

Trzecią drogą, która ma pomóc w odnowie świata w czasach postpandemicznych, jest rozszerzenie możliwości godnej pracy. „Musimy zjednoczyć nasze idee i wysiłki - pisze Franciszek - aby stworzyć warunki i znaleźć rozwiązania, dzięki którym każdy człowiek w wieku produkcyjnym będzie miał możliwość, poprzez swoją pracę, wniesienia wkładu w życie rodziny i społeczeństwa”.

Jakkolwiek papieskie wskazówki mogą nam się wydawać trudne do zrealizowania, to jednak stanowią konkretną propozycję kształtowania naszej codzienności w kolejnym roku naszego życia. Ja zacznę od „promowania kultury troskliwości”. A Ty?