Ojciec, poszukiwacz, wojownik i myśliciel

Osoba reprezentująca archetyp ojca odnajduje swoją tożsamość w zapewnianiu bytu i ochranianiu innych. Ojciec lubi troszczyć się o drugich. Nie trzeba mieć własnych dzieci, aby uosabiać ten archetyp. Ojciec nie interesuje się władzą ze względu na nią samą. Używa jej raczej, by chronić swój gatunek - rodzinę, grono przyjaciół, pracowników - przed jakimkolwiek zagrożeniem.

Ojciec bardzo lubi przebywać ze swoją "rodziną". Stoi na straży tradycji i obyczajów. Ceni stabilność, trwałość i status quo. Chce przekazać innym to, co w jego przypadku dobrze zadziałało. Myśli w sposób konserwatywny, że "co pomogło mnie w przeszłości, może dopomóc tobie teraz".

Podczas gdy ojciec zadowala się "rzeczami takimi, jakimi zawsze były", poszukiwacz pragnie eksplorować i próbować nowych sposobów. Jest on często bardzo twórczy. Jego życie to nieustanne poszukiwanie. Lubi działać po swojemu. Podczas gdy ojciec interesuje się tradycjami grupy - rodziny, organizacji, religii itp. - poszukiwacz czuje się przez nie usztywniony. Zachowuje się on tak, jak gdyby nie obowiązywały go żadne zasady. Zamiast tego, wypracowuje swoje własne reguły, które przeważnie chronią jego wolność bycia poszukiwaczem. Poszukiwacz, gdy weźmiemy negatywny aspekt tego archetypu, może być nieodpowiedzialny i nigdy nie dorosnąć. W pozytywnym sensie natomiast - może on "śmiało kroczyć tam, gdzie nikt wcześniej się nie udał".

Wojownik stawia sobie cele i osiąga je. Lubi współzawodnictwo i nie obawia się zmagania ani walki. Umiejętność i sprawność to jego znak rozpoznawczy. Cele wojownika są dla niego zawsze na pierwszym miejscu. Archetyp wojownika jest społecznie akceptowany u mężczyzny dwudziesto- i trzydziestoletniego, jako że właśnie wtedy ma on być człowiekiem z wolą działania. Ponieważ wojownik czerpie energię z tego, co jest osiągalne, często brakuje mu cierpliwości dla ludzi, którzy kierują się w życiu wartościami innymi niż sprawność. Ma czasami problemy w relacjach międzyludzkich, jako że dla wojownika zadanie jest na pierwszym miejscu, a relacje na drugim.

Mędrzec jest znany jako myśliciel. Nieustannie opracowuje spójną osobistą filozofię życia, której - jak sądzi - inni również potrzebują. Dlatego ciągle usiłuje wyrazić to, w co wierzy tak, aby i inni zrozumieli. Dla mędrca "znaczenie" jest ważniejsze niż "działanie", tak więc nawet w czasie intensywnego spotkania, kiedy podejmowane są ważne decyzje czy też w trakcie zajęć, kiedy trzeba napisać test, można zauważyć, jak mędrzec marzy sobie samotnie bądź innych zajmuje swoimi przemyśleniami. Mędrzec często odgrywa istotną rolę w postępie idei i doskonaleniu społeczeństwa, lecz może potrzebować bardziej praktycznych osób do ich wcielania. Stąd określenie "roztargniony profesor" jest często odnoszone do mędrca.

Więcej w książce: Między ojcem a synem - Michael Smith SJ