Pracujesz na zmiany? Pij kawę!

Kofeina redukuje liczbę błędów popełnianych przez osoby pracujące w systemie zmianowym lub w porze nocnej - wynika z brytyjskich badań, o których informuje serwis internetowy Cochrane Library.

W krajach uprzemysłowionych ponad 15 proc. zatrudnionych osób wykonuje pracę na zmiany lub w porze nocnej, co może rozstrajać zegar biologiczny kontrolujący naturalne rytmy okołodobowe. W rotacyjnym systemie zmianowym, gdy pracuje się kolejno na wszystkich zmianach, długość snu ulega skróceniu, co może powodować wzmożoną senność w godzinach pracy.

Z badań wynika, że senność zwiększa ryzyko zdarzeń niepożądanych, jak wypadki samochodowe, wypadki w miejscach pracy czy błędy lekarskie. Dlatego bardzo ważne jest poszukiwanie metod, które mogłyby ograniczyć ten efekt pracy zmianowej.

Naukowcy z Wydziału Higieny i Medycyny Tropikalnej Uniwersytetu w Londynie przeanalizowali dane zebrane w 13 różnych badaniach dotyczące wpływu kofeiny na wydajność pracowników zmianowych, przeważnie w warunkach symulowanych. Kofeinę podawano im pod postacią kawy, w tabletkach, napojach energetyzujących lub w żywności. W niektórych badaniach, wydajność w pracy oceniano na podstawie wykonywanych zadań takich, jak jazda samochodem, natomiast w innych - przy pomocy testów neuropsychologicznych.

Okazało się, że kofeina skuteczniej redukowała błędy pracowników zmianowych w porównaniu z placebo i drzemkami, poprawiała też wyniki uzyskiwane w testach neuropsychologicznych, włączając w to testy pamięciowe, sprawdzające czujność, percepcję oraz pomysłowość i zdolność rozumowania.

Choć w żadnym z tych badań nie sprawdzano bezpośredniego wpływu kofeiny na liczbę wypadków w pracy, autorzy artykułu podkreślają, że lepsza wydajność może się przekładać na jej redukcję. "Uzasadnione wydaje się być założenie, że mniejsza liczba błędów w pracy jest związana ze spadkiem liczby urazów, choć nie możemy oszacować rozmiarów tego spadku" - komentuje prowadząca badania Katharine Ker.

Ponieważ uczestnicy większości analizowanych badań byli w wieku od 20 do 30 roku życia, a wpływ zaburzeń zegara biologicznego na czujność zmienia się wraz z wiekiem, niezbędne jest przeprowadzenie podobnych doświadczeń wśród starszych pracowników, podsumowują naukowcy.

PAP - Nauka w Polsce