Rytm naszego serca

Obok oddechu najważniejszym rytmem u człowieka jest bicie serca. Każdy wie, że gdy ten rytm niedomaga, pojawiają się choroby. Serce jest to mięsień, który pracuje nieprzerwanie przez całe życie. Kurczy się i rozkurcza, wciąż od nowa, przez siedemdziesiąt, osiemdziesiąt, a czasami sto lat. Wiele milionów uderzeń bez przerwy - kiedyż właściwie serce śpi, aby odpocząć?

Tak jak w przypadku oddychania, również i serce ma rytm złożony z trzech faz: skurcz, rozkurcz, przerwa spoczynkowa. Bez tej przerwy też wkrótce by się zatrzymało. Zazwyczaj serce uderza spokojnie, bez zwracania naszej uwagi. Czujemy je dopiero wtedy, gdy nagle „wali" albo gdy rytm jest zaburzony. Gdy serce przyspieszą i „pompa" szybciej pracuje, nie musi to koniecznie oznaczać większego zapotrzebowania organizmu na krew. Zmiana rytmu może być wywołana widokiem ulubionej osoby albo tym, że ktoś nas przestraszył lub nam zagraża. W obydwu przypadkach serce bije szybciej, ale przyczyny tego są zupełnie odmienne.

Dwa najważniejsze rytmy w ciele ludzkim, oddech i serce, nie przebiegają synchronicznie. Jednakże obydwa te rytmy są wyznaczane przez kondycję psychiczną. Potrójny rytm serca przebiega w symbolicznym środku człowieka, w punkcie przecięcia czy też skrzyżowania się jego osi poziomej i pionowej. Możliwość odczuwania swojego życia polega na tym, aby świadomie postrzegać bicie serca. Pomocne przy tym może być wyczuwanie uderzeń serca ręką. Ulubione powiedzenie „z ręką na sercu" oznacza, że człowiek odnajduje drogę do swych wewnętrznych poruszeń i wewnętrznej prawdy. Dotyka więc przy tym nie tylko swojego serca, ale także swoich wewnętrznych poruszeń.

Bicie serca najlepiej można dostrzec, gdy się jest spokojnym. Z drugiej strony jest rozsądne, aby codziennie rozruszać porządnie serce przez bieg, pływanie lub rower. To dobrze na nie wpływa - nie można go tylko zbyt długo obciążać, nie pozwalając mu na chwilę odpoczynku. Takie konieczne wytchnienie dla serca jest przez wielu ludzi traktowane niepoważnie albo mało poważnie. Jednak rytm serca zostanie zakłócony, jeśli człowiek wciąż narzuca zbyt ostre tempo - zarówno w pracy, jak i w wolnym czasie.

Nikt nie zniesie nieprzerwanej serii wciąż nowych doznań; każdy potrzebuje także ciszy i odprężenia. Nadmiar nie jest dobry dla serca. Szczególnie widoczne jest to w odniesieniu do alkoholu i papierosów, ale nie tylko do tego. Nasze serce może wiele znieść, lecz zawsze trzeba znajdować właściwą miarę: bieg długodystansowy jest z pewnością zdrowy, ale ciągły maraton zaszkodzi ciału. Nie można nic zarzucić szklance piwa czy lampce wina, ale zbyt wiele alkoholu niszczy serce, ciało i duszę.

Serce kojarzone jest również z naszymi uczuciami: człowiek bywa serdeczny, bez serca, cieszący serce, twardego serca - mięsień sercowy jest więc także pod tym względem czymś daleko więcej niż tylko pompą ssąco-tłoczącą, która tłoczy krew w ludzkim ciele. Powołując się na serce, określamy także trwałe wewnętrzne nastawienia: serdeczność, miłość i miłosierdzie. Musisz być tego świadomy: twoje serce bije dla życia, dla twojego życia i dla życia innych. Także miłość i miłosierdzie potrzebują rytmu - podobnie jak serce, które uderza w rozważnym rytmie „na trzy" - inaczej staną się nużące albo stracą równowagę. Nawet bezgraniczna miłość i miłosierdzie wymagają właściwej miary w dawaniu i braniu - oraz właściwej miary spokoju. Ponieważ to także jest swego rodzaju rytm serca.