Będzie katechizacja dorosłych. To dobra wiadomość, ale…

Jezus błogosławił dzieci i uczył dorosłych. My od wieków robimy odwrotnie. Uczymy dzieci i błogosławimy dorosłych. Nowością w polskim Kościele, której kibicuję, jest zapowiedź systemowej katechezy dla osób dorosłych. Mam nadzieję, że dzięki temu wielu z nich będzie lepiej przygotowywało swoje dzieci do świadomego przeżywania wiary. Myślę, że nie zabraknie miejsca w przykościelnych salkach. Spodziewam się raczej kameralnej atmosfery.

Podczas 402. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które odbyło się w połowie października, biskupi stwierdzili "konieczność prowadzenia katechezy parafialnej obejmującej nie tylko dzieci i młodzież, ale również dorosłych". Zapowiedzieli, że prace nad jej koncepcją zostaną ukończone w roku 2026. Można wiec oczekiwać, że za dwa lata we wszystkich parafiach rozpoczną się lekcje katechezy nieograniczone do przygotowywania dzieci do I Komunii i bierzmowania oraz dorosłych do sakramentu małżeństwa. Katecheza będzie propozycją dla każdego katolika. Dla młodych i starych. Czy pomysł wypali?

Warto sobie przy tej okazji przypomnieć czym różni się katecheza od lekcji religii w szkole? Światło na to rozróżnienie rzuca nam Kodeks Prawa Kanonicznego.

Katecheza to działalność duszpasterska, przez którą wiara wiernych, zwłaszcza dzieci i młodzieży, przez naukę i doświadczenie życia chrześcijańskiego, jest pogłębiana i ożywiana (por. kan. 773). Katecheta realizuje więc posługę duszpasterską (a nie tylko dydaktyczną). Przekazuje naukę Kościoła pogłębiając życie chrześcijańskie, przygotowuje do świadomego przeżywania sakramentów i wychowuje w wierze (por. kan. 773-780).

Natomiast nauka religii jest przekazem treści wiary w szkole, przekazem podporządkowanym  programowi nauczania i metodom dydaktycznym. Nauczyciel religii pełni więc funkcję dydaktyczną, uczy w ramach systemu edukacji i ma kompetencje zarówno pedagogiczne jak i teologiczne (por. kan. 804-805). Nie oczekuje się od niego, by objął swoich uczniów troską duszpasterską.

Zarówno katecheta jak i nauczyciel religii potrzebuje misji kanonicznej, z tym że pierwszy prowadzi działalność duszpasterską, a drugi działalność dydaktyczną. W Polsce często nie rozróżniano tych dwóch ważnych aspektów katolickiej formacji próbując mieć dwa w jednym. A o dorosłych, w szczególności rodzicach, zupełnie zapomniano.

Znana mi dotychczas autentyczna katecheza dorosłych odbywa się podczas formacji członków różnych ruchów katolickich i grup modlitewnych. Jej styl i treść często różni się w zależności od charyzmatu grupy. Inną formację ma na przykład Odnowa w Duchu Świętym i inną neokatechumenat. Ci, którzy korzystają z takiej formacji, niechętnie wezmą udział w parafialnej katechezie. To są ludzie już duszpastersko zaopiekowani. I to, co najpiękniejsze – realizują marzenie posoborowego Kościoła, który widzi parafię, jako wspólnotę wspólnot. Kto w takim razie zostanie objęty parafialną katechezą? Kto z dorosłych będzie zainteresowany, by w niej uczestniczyć?

Zapowiedź wprowadzenia w parafiach katechezy dorosłych jest dobrą wiadomością, ale nie brakuje przy tym pytań, które nie dotyczą treści i formy przyszłej katechezy, lecz motywacji wiernych. Bo do tej pory motywowano ich do określonych działań karteczkami, które musiał podpisać spowiednik. Grożono, że ksiądz nie pobłogosławi małżeństwa, jeśli nie odbędą odpowiedniego przygotowania, że odmówi katolickiego pogrzebu, jeśli nie przyjmą go, gdy chodzi po kolędzie. Czy zgłoszą się na spotkania katechetyczne, jeśli nikt nie pogrozi im palcem? Wydaje mi się, że mamy dużo do zrobienia, by katecheza dorosłych stała się faktem. I nie program jest tu najważniejszy, lecz motywacja. Odpowiedź na pytanie "jak to zrobić?" jest ważniejsza niż odpowiedź na pytanie o treści katechezy.