Co Franciszek proponuje nam na Wielki Post?

Jednym z najistotniejszych elementów orędzia Papieża Franciszka na zbliżający się Wielki Post jest niewątpliwie rozróżnienie między ubóstwem i nędzą.

Ubóstwo - pisze Biskup Rzymu - jest zawsze postawą ewangeliczną: postawą Chrystusa, który «stał się ubogi, by nas wzbogacić swoim ubóstwem»; to innymi słowy Jego sposób kochania nas, «Jego stanie się ciałem, Jego wzięcie na siebie naszych słabości, naszych grzechów, przesłanie o nieskończonej miłości Boga».

Czymś zupełnie innym jest natomiast nędza, która nie pokrywa się z ubóstwem i która według Papieża występuje w trzech różnych odmianach: obok nędzy materialnej jest bowiem nędza materialna, z którą łączy się nierozdzielnie nędza duchowa. Z brakami materialnymi splatają się zatem zarówno brak etyki, jak i nieobecność Boga. Każda z nich wiąże się z innymi. I we wszystkich występuje deficyt prawdy, mimo bezgranicznej miłości Chrystusa do człowieka. Ku temu stanowi nędzy od zawsze kieruje się posługa Kościoła, «by leczyć te rany, które oszpecają oblicze ludzkości», podkreśla Biskup Rzymu.

>> Orędzie Franciszka na Wielki Post 2014 r.

Rany różnego rodzaju, które często ukryte są w cieniu i niewidoczne, a tymczasem to one podkreślają dramatyczną słabość, jeśli nie wręcz nawrót do barbarzyństwa dzisiejszego społeczeństwa. Przypomnę tylko dwa niepokojące zjawiska - a oczywiście można by dodać mnóstwo innych przykładów - występujące dzisiaj we Włoszech, które mogą jednakże z łatwością odnosić się do całego świata. Przede wszystkim endemiczne już bezrobocie wśród młodzieży: według danych Istat ponad dwa miliony młodych ludzi, przede wszystkim kobiet, nie pracuje i nie uczy się. Są to najgorsze dane od 1977 r. Po drugie "ludomania", czyli patologiczne uzależnienie od gier hazardowych, które obejmuje półtora miliona Włochów, którzy w ciągu ostatnich sześciu lat roztrwonili ogromną sumę ponad dwustu miliardów euro.

Dane te nie stanowią jedynie liczb, którymi dysponują ekonomiści czy psycholodzy. Są to oznaki głębokiego dyskomfortu i złego samopoczucia. Wyraźne znaki nie tylko wykorzenienia egzystencjalnego, lecz stanu społecznej stagnacji i bezruchu, którego pierwotnej przyczyny należy szukać w oczywistym kryzysie relacji międzypokoleniowej młodzieży i dorosłych. Jest to zakłócenie podstawowej wymiany międzypokoleniowej, która jest niezbędnym warunkiem trwałej stabilności społeczeństwa. Czyż można nie zrozumieć, że za tymi straszliwymi danymi statystycznymi kryją się nie tyle i nie tylko dane socjoekonomiczne, ale przede wszystkim dramatyczna pustka egzystencjalna i złowrogi rozłam antropologiczny w relacji wymiany między rodzicami i dziećmi?

W tym kontekście orędzie Papieża stanowi dla Kościoła i dla całego współczesnego społeczeństwa bardzo ważny bodziec. Przede wszystkim dlatego, że wzywa ono do przeżywania Wielkiego Postu w pełni, bez hipokryzji i udawania, jako autentycznej drogi nawrócenia i oczyszczenia, wiodącej do tajemnicy zmartwychwstania Chrystusa. Jest to mocne wezwanie do przezwyciężenia pustyń nowoczesności, religijności przyodzianej w dobre chęci, polityki, która posługuje się wiarą instrumentalnie czyniąc z niej ideologię i wciąż powracającej pokusy, jakim jest dążenie do władzy i kariery.

Prócz tego, pomijając wszelkie upraszczające odczytania socjologiczne, to orędzie Papieża Franciszka jest wielką refleksją miłości nad człowiekiem. Zarówno nad tymi, którzy są w centrum świata, żyjąc w dostatku i dobrobycie, lecz stracili pragnienie patrzenia ku niebu i w głąb własnego serca; jak i nad tymi, którzy mieszkają na peryferiach, w villas miserias czy w banlieues, w ranchitos lub w slumsach, którym brakuje wszystkiego, którzy stracili wszelką nadzieję i którzy nie znają - lub może nigdy nie poznali - radości Ewangelii. Temu cierpiącemu człowiekowi, tak pozornie innemu, lecz tak dramatycznie bliskiemu Kościół dzisiaj może tylko w pełni się oddawać w «permanentnym stanie misji».

Gualtiero Bassetti -  arcybiskup metropolita Perugii. Jest wiceprzewodniczącym Konferencji Episkopatu Włoch.  Papież Franciszek 22 lutego 2014 mianował go kardynałem.