Po co komu modlitwa?

Kiedy postawimy pytanie, czy zaniedbanie modlitwy jest grzechem przeciwko Bogu, czy przeciwko sobie, naj­częściej pada odpowiedź, że brak modlitwy to przecież zaniedbanie naszych obowiązków wobec Boga.

Nasza nieobecność na Mszy Świętej identyfikowana jest najczęściej jako "krzywda" wyrządzona Bogu. Ze czegoś dla Boga nie zrobiliśmy, czegoś, co powinniśmy zrobić. Czy aby na pewno? Jedna z mszalnych prefa-cji mówi wprost: "Chociaż nie potrzebujesz naszego uwielbienia, pobudzasz nas jednak swoją łaską, abyśmy Tobie składali dzięk­czynienie. Nasze hymny pochwalne niczego Tobie nie dodają, ale się przyczyniają do naszego zbawienia".

Wniosek z tego prosty, choć zrazu brzmi dość brutalnie. Bóg nie potrzebuje naszego uwielbienia. Bóg poradzi sobie bez nas i bez naszych modlitw, pieśni, hymnów, pobożnych westchnień i adoracji. Bez względu na to, czy się modlimy rzadziej czy częś­ciej, gorliwiej czy mniej gorliwie, bardziej wzniośle czy bardziej przyziemnie, Bóg ani bardziej, ani mniej Bogiem nie będzie. Jego doskonałość jest pełna i nie zależy od naszej obecności czy nie­obecności na Mszy Świętej niedzielnej.

Skoro nie Bogu potrzebna jest nasza modlitwa, to komu? Nam. Mój ojciec duchowny w seminarium zwykł każde rozmyślanie rozpoczynać w ten sam sposób: "Stawmy się w obecności Boga". To chyba najprostsza i najpełniejsza definicja modlitwy. Modlitwa to nasza obecność wobec Boga. Taka modlitwa rodzi się prędzej w świadomości niż w sercu. Wcale nie polega na opuszczeniu świata, ale na opuszczeniu - o ile to możliwe - naszych kategorii widzenia i oceniania świata i spoglądaniu na świat z innej, Bożej perspektywy. Modlitwa jest wzniesieniem się na inny poziom, na poziom Boga, na ten poziom, z którego widać więcej i lepiej. Czę­sto kaznodzieje wzywają do oderwania się w modlitwie od świata. To w pewnym sensie pułapka. Modlitwa chrześcijańska nie jest oderwaniem się od rzeczywistości, zapomnieniem o niej, nie jest rozpłynięciem się w nirwanie, ale wejściem w świat Boga ze światem człowieczym, z jego problemami, troskami, całą codziennością.

Taka modlitwa nie jest łatwa. Jest bowiem stopniowym wyrze­kaniem się siebie i coraz dalej idącą zgodą na Boga. Jest procesem oczyszczania własnych kategorii, ocen i motywacji. Świetnym przykładem jest tutaj modlitwa Ojcze nasz, która za każdym ra­zem, gdy ją odmawiamy, uczy nas odwracania racji i motywów naszego działania. Taka modlitwa w swej najdoskonalszej formie nie potrzebuje nawet słów. Staje się takim sposobem bycia, że całe życie - świadomie przeżywane w obecności Boga - coraz bardziej okazuje się modlitwą.

Jednak zanim tę doskonałość osiągniemy, potrzebujemy kon­kretnych chwil i konkretnych słów. "Potrzebne są nam szcze­gólne momenty przeznaczone wyłącznie na modlitwę" - mówił św. Jan Paweł II 2 czerwca 1997 roku w Gorzowie Wielkopolskim. Potrzebujemy ich, by wyrazić Bogu nasz stan bezradności i zależ­ności od Stwórcy. Tylko pod takim warunkiem mają sens modli­twy o deszcz, zdrowie czy piątkę z egzaminu. Wtedy przestają być próbą handlu czy przebłagania Boga, a stają się aktem wiary, że ostatecznie cokolwiek się zdarza, zdarza się dzięki Niemu. Modli­twa wreszcie "jest źródłem natchnienia, energii, odwagi w obliczu trudności i przeszkód; jest źródłem wytrwałości i mocy podejmo­wania inicjatywy" - jak mówił papież.

"Nie jest głupstwem modlić się o rzeczy drobne, których bardzo pragniemy - pisała Anna Kamieńska w swoim Notatniku 1965-1972. - W modlitwie, w tej myśli skierowanej ku wartości najwyższej, spala się to, co w tych naszych pragnieniach nieważne, błahe, złe. [...] W perspektywie zawsze to, co otrzymujemy, okaże się lepsze, choćbyśmy w danym momencie buntowali się, pragnąc tej, a nie innej zabawki od losu".

Więc komu potrzebna modlitwa? Nam samym. Ona przywraca prawdziwą wartość słowom, pragnieniom i rzeczom.