Psalm 132,1-10 - obietnice Boże dla Dawida (2)

Audiencja generalna, 21.09.2005 r.

1. Wysłuchaliśmy teraz drugiej części Psalmu 132 [131], pieśni, która przypomina epokowe wydarzenie w dziejach Izraela: przeniesienie Arki Pańskiej do miasta Jeruzalem.

Owo przeniesienie, o którym opowiada pierwsza część Psalmu, już przez nas omówiona, jest zasługą Dawida. Król bowiem złożył przysięgę, że nie zamieszka w pałacu królewskim, dopóki nie znajdzie miejsca dla Arki Pańskiej, znaku obecności Pana pośród swego ludu (por. ww. 3-5).

Na przysięgę władcy odpowiada teraz przysięgą sam Bóg: «Pan złożył Dawidowi niezłomną obietnicę, której nie odwoła» (w. 11). Owa uroczysta obietnica to w istocie ta sama, którą prorok Natan złożył w imieniu Boga Dawidowi. Dotyczy ona przyszłego potomstwa Dawidowego, którego przeznaczeniem jest trwałe królowanie (por. 2 Sm 7, 8-16).

2. Przysięga Boża zakłada jednakże udział człowieka, zawiera bowiem warunek wprowadzony przez słowo «jeśli»: «A jeśli twoi synowie zachowają moje przymierze» (Ps 132 [131], 12). Obietnicę i dar Boga, w których nie ma nic magicznego, człowiek powinien przyjąć wiernie i z zaangażowaniem, w dialogu zespalającym dwie wolności — Bożą i ludzką.

W tym miejscu Psalm przyjmuje formę pieśni sławiącej wspaniałe skutki zarówno daru Pańskiego, jak i wierności Izraela. W istocie odczuwalna będzie obecność Boga pośród Jego ludu (por. ww. 13-14): będzie On mieszkał pośród mieszkańców Jerozolimy, niczym obywatel miasta, który uczestniczy wraz z innymi obywatelami w wydarzeniach historycznych, obdarowując ich jednak mocą swego błogosławieństwa.

3. Bóg będzie błogosławił zbiory w trosce o to, by ubodzy mieli się czym nasycić (por. w. 15). Swoją szatą ochronną okryje kapłanów, ofiarując im swoje zbawienie. Sprawi, że wszystkich wiernych napełni radość i ufność (por. w. 16).

I znów najobfitsze błogosławieństwo przeznaczone jest dla Dawida i jego potomstwa: «Wzbudzę tam moc dla Dawida, przygotuję światło dla mego pomazańca. Odzieję wstydem nieprzyjaciół jego, a nad nim zajaśnieje jego korona» (ww. 17-18).

Podobnie jak w pierwszej części Psalmu (por. w. 10), znowu pojawia się postać «Pomazańca», po hebrajsku «Mesjasza», co wiąże potomstwo Dawidowe z mesjanizmem, który w chrześcijańskiej interpretacji urzeczywistnia się w pełni w postaci Chrystusa. Użyte tu obrazy są bardzo żywe: Dawid przedstawiony jest jako bujnie rosnący szczep. Bóg oświeca Dawidowego potomka skrzącą się lampą, symbolizującą witalność i chwałę; wspaniała korona uwieńczy jego tryumf nad nieprzyjaciółmi, a więc zwycięstwo nad złem.

4. W Jerozolimie, w świątyni przechowującej Arkę oraz w dynastii Dawidowej urzeczywistnia się podwójna obecność Pana — w przestrzeni i w dziejach. Tak więc Psalm 132 [131] sławi Boga — Emmanuela, który przebywa ze swymi stworzeniami, żyje obok nich i obdarza je dobrodziejstwami, jeżeli tylko pozostają z Nim zjednoczone w prawdzie i sprawiedliwości. Główne duchowe przesłanie tej pieśni to już preludium do tego, co powie św. Jan: «A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas» (J 1, 14).

5. Na zakończenie przypomnijmy, że początek tej drugiej części Psalmu 132 [131] był zazwyczaj wykorzystywany przez Ojców Kościoła, by opisać wcielenie Słowa w łonie Dziewicy Maryi.

Już św. Ireneusz, nawiązując do Izajaszowego proroctwa o rodzącej dziewicy, wyjaśniał: «Słowa: 'Słuchajcie więc, domu Dawidowy' (Iz 7, 13), wskazują na to, że odwieczny król, którego Bóg obiecał Dawidowi ze 'zrodzonego z niego potomstwa' (por. Ps 132 [131], 11), to ten sam, który się narodził z Dziewicy z rodu Dawida. Dlatego obiecał mu, że królem będzie 'owoc twojego łona'. To wyrażenie wskazuje na dziewicę w stanie błogosławionym. Tak więc Pismo Święte (...) mówi o 'owocu łona', by zapowiedzieć, że Ten, który ma przyjść, narodzi się z Dziewicy. Co właśnie Elżbieta, napełniona Duchem Świętym, poświadczyła, mówiąc do Maryi: 'Błogosławionaś Ty między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona' (Łk 1, 42). W ten sposób Duch Święty pragnie wskazać tym, którzy chcą Go słuchać, że narodzenie z Dziewicy, czyli Maryi, jest wypełnieniem obietnicy złożonej przez Boga Dawidowi, że przyszły król będzie 'owocem twojego łona'» (Contro le eresie [Przeciw herezjom], 3, 21, 5: Già e Non Ancora [Już i jeszcze nie], CCCXX, Mediolan 1997, s. 285).

Widzimy tu wierność Boga w długim okresie, jaki upłynął od epoki starożytnego Psalmu aż do Wcielenia Pana. W Psalmie pojawia się widoczna już tajemnica Boga, który przebywa pośród nas, staje się jednym z nas przez Wcielenie. I ta wierność Boga to fundament naszej ufności pośród zmian następujących w historii, to źródło naszej radości.

Streszczenie katechezy w języku polskim, odczytane podczas audiencji generalnej:

Pieśń przypomina o obietnicy Boga, który przyrzekł Dawidowi, że to jego potomkowie będą dziedziczyli królewski tron. Owocem tej obietnicy, o ile naród wybrany dochowa wierności Bogu, będzie Jego trwałe przebywanie ze swoim ludem. Obecność Boga będzie dla wszystkich źródłem radości i błogosławieństwa. Tej dynastii przypadnie w udziale specjalne zadanie przekazania światu Bożego Pomazańca, Mesjasza. Wspomniany Psalm, nawiązując do obecności Boga pośród swego ludu, zapowiada tajemnicę zbawienia wyrażoną przez św. Jana: «A Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas» (J 1, 14).

Benedykt XVI