Jak rozmawiać o szatanie w Kościele? Mówi były egzorcysta

Ks. Sławomir Sosnowski: Wśród wierzących, czy niewierzących?

Przeczytałem kiedyś zdanie jednego z teologów, który zasugerował, że wraz ze wzrostem popularności psychoanalizy, hipoteza istnienia diabła przestanie nam być potrzebna. To jedna ze skrajności. Druga, to widząca zło w każdym miejscu, po prostu wszędzie.

Dwie sprawy. Jedna, trzeba zdać sobie sprawę, że w wyznaniu wiary nie pojawia się szatan. Znalazłem kiedyś takie zdanie w sieci, że "prawdziwy katolik wierzy w Boga i w diabła". To dlaczego w Credo go nie ma? Obecność zła jest tam ukryta.

Tam, gdzie jest mowa o "stworzeniach widzialnych i niewidzialnych". Trzeba koniecznie pamiętać, że duchy złe są rzeczywistością stworzoną i że Bóg dopuszcza ich istnienie. Tymczasem często spotykamy przekonanie, że Bóg i diabeł to dwie rzeczywistości równe sobie i rywalizujące o człowieka. To w ogóle nie jest chrześcijańskie. Zapominamy, że zbuntowane stworzenie jest zależne od Boga i On jego istnienie i działanie dopuszcza z nieznanych dla nas powodów. Świat nie wymknął się Bogu spod kontroli tylko dlatego, że część aniołów zbuntowała się przeciw Niemu. Szatan ma władzę nad człowiekiem na tyle, na ile Bóg mu na to pozwala i na ile człowiek kieruje swoje myśli, intencje do złego, a nie Boga. Można też usłyszeć takie zdanie, że działanie Złego jest bardziej "konkretne", bo nie szanuje ludzkiej wolności, Pan Bóg zaś ją szanuje. Jednak nie możemy przecież widzieć na przeciw siebie gwałtownego szatana i łagodnego, w związku z tym bezsilnego Pana Boga. To Bóg jest wszechmocny, nie szatan. Oczywiście chrześcijanin nie powie, że wierzy we wszechmoc szatana, ale uleganie religijnym lękom może stać w sprzeczności z deklarowaną wiarą. Na przykład można na koniec każdej mszy św. i przy innych okazjach przyjmować błogosławieństwo i nie przywiązywać do tego żadnej wagi, natomiast bać się jednego słowa przekleństwa.

To także wyznanie wiary, ale chrzcielne. Tutaj symetria jest zachowana: trzykrotnie wyrzekamy się zła i trzykrotnie wyznajemy wiarę. Jednak - to podkreślmy - nie mówimy, że wierzymy w szatana, tylko że się go wyrzekamy. Szatan jest sprawcą grzechu, niczego nie stwarza. Głównym działaniem złego, którego wszyscy powinni się bać, nie jest opętanie, które jest zjawiskiem niezwykle rzadkim i rozreklamowanym, ale kuszenie.