Św. Marek Ewangelista – patron pisarzy, żeglarzy i…Wenecji

25 kwietnia w Kościele katolickim czcimy św. Marka Ewangelistę. Należał do grona 72 apostołów. Był kuzynem św. Barnaby oraz towarzyszem misyjnych podróży apostołów Piotra i Pawła. Zginął śmiercią męczeńską w 68 roku prawdopodobnie w Aleksandrii.

Według tradycji jest autorem najstarszej i jednocześnie najkrótszej z Ewangelii.

Życie i Ewangelia

Księgi Nowego Testamentu nazywają go Markiem. Wraz ze św. Barnabą towarzyszył apostołowi Pawłowi w jego pierwszej podróży misyjnej, z której jednak zawrócił w Perge.

Później wyruszył z Barnabą na Cypr. Wiemy o jego pobycie w Rzymie wraz ze św. Piotrem i św. Pawłem, kiedy to prawdopodobnie, między rokiem 60 a 70, spisał swoją Ewangelię. Niewykluczone, że był synem Marii, przyjaciółki św. Piotra, do której tenże udał się po wyjściu z więzienia.

Tradycja kościelna sięgająca wczesnych wieków chrześcijaństwa identyfikuje młodzieńca wspomnianego w Ewangelii Marka 14,51–52, który był obecny przy aresztowaniu Jezusa, właśnie z Markiem, autorem Ewangelii.

W Dziejach Apostolskich spotykamy św. Marka i jego kuzyna Barnabę u boku Pawła, któremu towarzyszą w pierwszej wyprawie misyjnej w Azji Mniejszej. Z powodu konfliktu, do jakiego doszło z Apostołem pogan, Marek opuścił go ok. 49 roku. Św. Paweł nie zgodził się, by mu towarzyszył w drugiej wyprawie, dlatego Marek razem z Barnabą udali się na Cypr.

Następnie widzimy Marka w Rzymie. Między nim a Pawłem doszło do zgody, bo Apostoł powierzał mu różne misje, między innymi wysłał go do Kolosan. Potem Marek towarzyszy św. Piotrowi w jego rzymskim więzieniu.

Marek słuchał bardzo uważnie katechez św. Piotra. Z pamięci spisał całe jego przepowiadanie kierowane do pierwszych chrześcijańskich wspólnot. Daje o tym świadectwo Papiasz (160 r.), biskup Hierapolis. Zachowało się ono do naszych czasów dzięki Euzebiuszowi z Cezarei (340 r.), który zamieścił je w swojej Historii Kościoła.

Jak podaje Papiasz "w sercach słuchaczy Piotrowych światło wiary płonęło takim blaskiem, że było im za mało, iż raz tylko słuchali opowiadania nauki Bożej. Usilnie przeto prosili Marka, towarzysza Piotrowego, by im na piśmie pozostawił pamiątkę ustnie podanej nauki; prosić zaś nie przestawali, póki nie spełnił ich życzenia. W ten sposób spowodowali napisanie ewangelii według Marka. O tym, co się stało, miał się Piotr dowiedzieć przez objawienie Ducha Świętego. Cieszyła go ich gorliwość i zgodził się na to, by to pismo czytano w kościołach. Marek, który był tłumaczem Piotra, spisał dokładnie wszystko, co zachował w pamięci, ale nie według porządku tego, co mówił i czynił Pan. Ani bowiem Pana nie słyszał, ani nie należał do Jego grona, i tylko później był towarzyszem Piotra. Otóż Piotr stosował nauki do potrzeb słuchaczy. Nie popełnił więc Marek żadnego błędu jeśli w szczegółach tak pisał, by nic nie opuścić z tego, co słyszał, oraz by nie pisać jakiej nieprawdy".

Jest bardzo prawdopodobne, że Piotr przeczytał i dokonał poprawek w tekście Marka. Także Klemens Aleksandryjski (211 r.) odnotował, iż Piotr wyraził zgodę, aby Ewangelię napisaną przez Marka czytano w kościołach.

Krakowscy klerycy zapraszają na codzienne spotkania z Ewangelią

Kościół

Wielu współczesnych egzegetów twierdzi, że św. Marek pisał Ewangelię dla chrześcijan nawróconych z pogaństwa. Starał się on tłumaczyć na język grecki wyrazy aramejskie a także objaśniał czytelnikom zwyczaje żydowskie, których nie znali. Posługując się prostym językiem starał się dokładnie opisać głównie cuda zdziałane przez Jezusa. Chciał przez to wykazać, że Jezus Chrystus jest prawdziwie Synem Bożym. Św. Marek pragnął doprowadzić pierwsze wspólnoty chrześcijańskie do wyznania wiary w Bóstwo Jezusa Chrystusa, potwierdzone Jego cudami.

Św. Marek jako pierwszy spośród czterech apostołów napisał Ewangelię. Przez długi czas uważano, że wcześniej od niego działalność (słowa i czyny) Pana Jezusa opisał św. Mateusz. Okazuje się jednak, że to właśnie Marek jest źródłem dla Mateusza i Łukasza.

Jego Ewangelia napisana jest zwięzłym a zarazem bardzo malowniczym językiem greckim. W szczegółach oddaje krajobraz, zwyczaje i kulturę ówczesnej Palestyny.

Św. Marek skupił się głównie nad przekazem chrześcijańskiego kergmatu , to znaczy na głoszeniu Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, który przez swój krzyż i chwalebne zmartwychwstanie odkupił każdego człowieka.

Apostoł Marek ukazał Jezusa jako Mesjasza Bożego, choć przez prawie całą Ewangelię przewija się tzw. "sekret mesjański" - zakaz Jezusa, by nie nazywać Go Mesjaszem. A to z tego powodu, iż tytuł ten Żydzi odczytywali w kluczu politycznym. W Mesjaszu widzieli przyszłego wyzwoliciela od rzymskiej okupacji, co nie odpowiadało zbawczemu zamiarowi Boga.

Według św. Marka głównym przesłaniem Jezusa było głoszenie Królestwa Bożego i wezwanie do nawrócenia: "Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię" (Mk 1, 15). Ewangelista Marek zaprasza także współczesnych uczniów Pana, ażeby "poszli za Nim" (Mk 1, 20) i uważnie słuchali Jego słów. Jesteśmy też zaproszeni, by kontemplować cuda Jezusa.

Nieustannie potrzebujemy odnowienia świadomości naszego Chrztu świętego, tak by sakrament ten rodził w nas owoce życia według Ducha. Zdaniem kard. Carlo Maria Martiniego Ewangelia według św. Marka nadaje się do podjęcia drogi powtórnego katechumenatu, by z nową świeżością odkryć tajemnicę Boga i Jego Syna Jezusa Chrystusa.

Nie wiemy dokładnie, ze względu na brak źródeł, czy św. Marek zginął śmiercią męczeńską w Rzymie za czasów Nerona, czy raczej oddał życie dla Jezusa za czasów Trajana pod koniec I wieku, w Aleksandrii, gdzie miał być jej pierwszym biskupem. Jego relikwie czczone są w Wenecji w pięknej bazylice noszącej jego imię. Św. Marek został ogłoszony w Kościele patronem "nowej ewangelizacji".

Komu patronuje św. Marek Ewangelista?

Jest patronem pisarzy, notariuszy, murarzy, koszykarzy, szklarzy oraz miast: Bergamo i Wenecji, a także Albanii. Przyzywany podczas siewów wiosennych oraz w sprawach związanych z pogodą.

Według tradycji św. Marek przepływał kiedyś w okolicach Wenecji i podczas sztormu udzielił pomocy miejscowym żeglarzom. Dlatego Wenecjanie obrali go za swojego patrona, sprowadzili ciało Ewangelisty do miasta i wybudowali na jego cześć wspaniałą bazylikę. W sztuce weneckiej często św. Marek jest ukazywany właśnie razem z żeglarzami.

Wizerunek lwa św. Marka można w Wenecji spotkać w wielu miejscach. Zwykle trzyma on otwartą księgę ze słowami: "Pax tibi Marce, Evangelista meus" (Pokój z tobą Marku, mój Ewangelisto).