Dlaczego papież chodzi ubrany na biało? [WYJAŚNIAMY]

Jaka jest historia stroju papieskiego? Dlaczego papież jest ubrany na biało? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba sięgnąć do głębokiego średniowiecza...

Papież poza liturgią używa białej sutanny (dawniej wykonanej z falistego jedwabiu) z pelerynką (mozzetą), białego pasa z wyszytym herbem oraz białej piuski. Na piersi nosi pektorał, dawniej wykonany ze złota, przyozdabiany kamieniami szlachetnymi, obecnie prosty. Do dyspozycji papieża jest również długa czerwona peleryna (tabarro) oraz biały, dwurzędowy płaszcz z aksamitnym bądź welurowym kołnierzem (z włoskiego greca).

Pierwsi papieże najprawdopodobniej nosili strój podobny do tych, jaki nosili inni ludzie. Począwszy jednak od czasów, gdy Kościół zaczął posiadać większą władzę i przywileje, prawdopodobnie również papieski strój zaczął przybierać na bogactwie i powadze. W średniowieczu duchowni zaczęli nosić stroje typowe dla elity oraz przedstawicieli uniwersytetów - sutanny mają właśnie źródła polityczne i akademickie. Dotyczyło to zapewne również papieży.

Aż do XIII w. nie opisano w formalny sposób koloru strojów kościelnych. Dopiero na Soborze Laterańskim w 1215 r. zarezerwowano dla biskupów kolory czerwony i zielony, pozostawiając niższemu duchowieństwu bardziej standardowe barwy: biały, czarny i fioletowy.

Choć powszechnie uważa się, że biała sutanna stała się standardowym strojem papieża Innocentego V, który został wybrany w 1276 r., to nie jest to zgodne z prawdą - podobnie jak w przypadku papieża Piusa V (zm. 1572 r.). Obaj byli przedstawicielami zakonu założonego przez św. Dominika - zakonu kaznodziejów, dla którego typowy był właśnie biały habit.

Prawda jest jednak nieco inna. Pod koniec XIII wieku udało się skodyfikować przepisy dotyczące stroju nowo wybranych papieży. W dokumentach dotyczących rytuałów autorstwa Agostino Piccolomini oraz Johannesa Burcharta - papieskich mistrzów ceremonii - wskazano, że papież powinien nosić lnianą, białą szatę (ewentualnie z innego sukna, w razie potrzeby) oraz czerwony płaszcz (w kolorze tradycyjnego stroju przeznaczonego dla kardynałów), zachowując jedynie elementy stroju zakonnego, jeśli tylko do niego należał. To najprawdopodobniej dzięki tym przepisom papieże zaczęli ubierać się na biało, choć niekoniecznie początkowo była to sutanna, która weszła do użytku dopiero w XVI wieku.

Tajemnica Fatimska. Dlaczego Franciszek nazwał się "biskupem ubranym na biało"?

Na marginesie warto dodać, że strojami papieskimi zajmują się renomowane firmy krawieckie. Najpopularniejszą z nich jest pracownia Gammarelli, który ubiera dużą część duchowieństwa od końca XVIII wieku. Założył go Giovanni Antonio Gammarelli za pontyfikatu Piusa VI.

"Nasza pracownia ubierała setki biskupów i kardynałów oraz papieży Piusa IX, Jana XXIII, Pawła VI, Jana Pawła I, Jana Pawła II i Benedykta XVI" - mówiłzmarły niedawno Annibale Gammarelli.

Przed każdym konklawe firma dostarcza do Watykanu trzy stroje papieskie w różnych rozmiarach. Firma pomyliła się tylko raz, gdy w 1958 r. wybrano Jana XXIII. Ponieważ nie było stroju odpowiedniego rozmiaru, krawcy musieli rozpruć największą sutannę i prowizorycznie zszyć ją tak, aby po wyborze Papież mógł się pokazać w loggii Bazyliki św. Piotra i udzielić swego pierwszego błogosławieństwa.

Ubrania dla Benedykta szył również pracownia Euroclero. Ta druga firma cieszyła się wielkim zaufaniem kardynała Ratzingera od czasu, gdy przyjechał do Watykanu, obejmując stanowisko prefekta Kongregacji Nauki Wiary. Po wyborze na papieża jako Benedykt XVI nie chciał całkiem "zdradzić" swojej firmy.

Karol Wilczyński - redaktor DEON.pl. Współtwórca islamistablog.pl oraz inicjatywy Rethinking Refugees