Watykan: papież przyjął metropolitę Hilariona

Papież Franciszek przyjął dziś na audiencji w Domu św. Marty przewodniczącego Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego, metropolitę Hilariona.

Metropolita Hilarion brał udział we Mszy św. rozpoczynającej pontyfikat Papieża Franciszka - 19 marca na następnego dnia został przyjęty przez Ojca Świętego na audiencji w Watykanie. Obecnie jest on w Rzymie w związku z prezentacją w Rosyjskim Ośrodku Nauki i Kultury dwujęzycznego (włosko-rosyjskiego) wydania książki Siergieja Awierincewa "Słowo Boże a słowo człowieka".

Przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego (OWCS) metropolita wołokołamski Hilarion jest jednym z najaktywniejszych i najbardziej znanych na arenie międzynarodowej hierarchów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP. Mimo młodego wieku pełnił już wiele ważnych urzędów w swym Kościele i w światowym prawosławiu. Dziś spotyka się z przedstawicielami Konferencji Episkopatu Polski w Warszawie.

Przyszły metropolita urodził się 24 lipca 1966 w Moskwie jako Grigorij Ałfiejew. W latach 1973-83 uczęszczał do stołecznej średniej specjalnej szkoły muzycznej im. Gniesinów, ucząc się gry na skrzypcach i kompozycji, a po jej ukończeniu w 1984 wstąpił do Moskiewskiego Państwowego Konserwatorium im. P. Czajkowskiego na kierunek kompozycji.

Równolegle do nauki muzyki od 1981 był lektorem w cerkwi Zmartwychwstania w Moskwie, w 2 lata później został hipodiakonem (służącym w czasie liturgii) metropolity wołokołamskiego i jurjewskiego Pitirima, przewodniczącego Wydziału Wydawniczego Patriarchatu, z którym nawiązał niebawem współpracę. W latach 1984-86 służył w Armii Sowieckiej.

W styczniu 1987 zarzucił studia w Konserwatorium i rozpoczął nowicjat w klasztorze Ducha Świętego w Wilnie. 19 czerwca tegoż roku arcybiskup wileński i litewski Wiktoryn dokonał jego postrzyżyn, nadając mu imię Hilarion, a w 2 dni później wyświęcił go na hierodiakona. 19 sierpnia tegoż roku z upoważnienia Wiktoryna arcybiskup ufimski i sterlitamacki Anatol wyświęcił go na hieromnicha, czyli zakonnika mającego święcenia kapłańskie. W latach 1988-90 o. Hilarion pracował w parafiach na Litwie, m.in. w Telszach i jako proboszcz soboru prawosławnego w Kownie.

W 1989 ukończył studia zaoczne w Moskiewskim Seminarium Duchownym, a w rok później - Moskiewską Akademię Duchowną jako kandydat teologii. Wkrótce potem zaczął tam wykładać (do 1993) homiletykę, teologię Nowego Testamentu, dogmatyczną i język grecki. Nauczał też w kilku innych uczelniach prawosławnych, które wówczas powstały w Moskwie.

W 1993, z błogosławieństwa ówczesnego przewodniczącego OWCS, metropolity smoleńskiego i kaliningradzkiego Cyryla (obecnie patriarchy moskiewskiego), rozpoczął studia na uniwersytecie w Oksfordzie, które ukończył w 1995, uzyskując stopień doktora filozofii. Po powrocie do kraju uczył patrystyki w seminariach duchownych w Smoleńsku i Kałudze (1995-97), a w 1996 prowadził też wykłady w prawosławnym seminarium duchownym św. Hermana na Alasce.

Od 1995 pracował w Wydziale Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych Patriarchatu Moskiewskiego(OWCS), od sierpnia 1997 jako sekretarz ds. kontaktów międzychrześcijańskich. Od stycznia 1996 do końca 2001 był kapłanem cerkwi pw. św. Katarzyny w moskiewskiej dzielnicy Wspolje, będącej tzw. podworjem (rodzaj przedstawicielstwa) Prawosławnego Kościoła Ameryki. W latach 1996-2004 był członkiem Synodalnej Komisji Teologicznej RKP. Równolegle do tego w latach 1997-99 wykładał teologię dogmatyczną w seminarium św. Włodzimierza w Nowym Jorku oraz teologię mistyczną Kościoła wschodniego na wydziale teologicznym uniwersytetu w Cambridge.

Na Wielkanoc 2000 r. metropolita Cyryl obdarzył go godnością ihumena, a na Boże narodzenie 2002 - archimandryty (wysokie tytuły w prawosławnej hierarchii zakonnej). Wkrótce potem, na mocy decyzji Świętego Synodu RKP z 26-27 grudnia 2001 został mianowany biskupem kerczeńskim, wikariuszem eparchii (diecezji) suroskiej na terenie Wielkiej Brytanii. Sakrę biskup-elekt przyjął 14 stycznia 2002 r. w moskiewskiej świątyni Chrystusa Zbawiciela z rąk patriarchy Aleksego II i 10 innych hierarchów.

Ale pobyt na Wyspach Brytyjskich nie trwał długo, gdyż działalność nowego biskupa - wychowanka Patriarchatu Moskiewskiego - niezbyt odpowiadała tamtejszym, przyzwyczajonym do innych porządków, bardziej liberalnym diecezjanom. W efekcie władyka wrócił do kraju, ale wkrótce otrzymał nowe zadanie: 17 lipca 2002 mianowano go biskupem podolskim, wikariuszem eparchii moskiewskiej, stałym przedstawicielem Patriarchatu Moskiewskiego przy europejskich organizacjach międzynarodowych w Brukseli. W niespełna rok później, 7 maja 2003 doszła do tego jeszcze jedna nominacja - na biskupa wiedeńskiego i austriackiego i przez pewien czas także na zarządzającego eparchią budapeszteńską i węgierską. Odtąd przez prawie 6 lat bp Hilarion dzielił swój czas między Wiedeń, Brukselę, Budapeszt i Moskwę.

Nowa, zasadnicza zmiana w jego życiu nastąpiła z chwilą, gdy dotychczasowy szef OWCS, metropolita Cyryl został wybrany 27 stycznia 2009 patriarchą moskiewskim i Wszechrusi a 1 lutego objął swój urząd. Ustąpił wówczas ze stanowiska przewodniczącego Wydziału, a na swoje miejsce zaproponował właśnie młodego, dynamicznego biskupa Hilariona. 31 marca 2009 stanął on oficjalnie na czele OWCS i wkrótce potem - 20 kwietnia został wyniesiony do godności arcybiskupa, a 1 lutego 2010, podczas obchodów pierwszej rocznicy intronizacji patriarchy Cyryla - "biorąc pod uwagę gorliwe służenie Kościołowi Bożemu i w związku z mianowaniem go przewodniczącym OWCS i stałym członkiem Świętego Synodu" - otrzymał godność metropolity (wołokołamskiego). Oznacza to, że odtąd może on nosić biały kłobuk (a nie czarny, jak arcybiskupi i biskupi).

Równolegle do postępów na płaszczyźnie hierarchicznej Hilarion - jako mnich, biskup i metropolita - mógł się też pochwalić osiągnięciami w dziedzinie naukowej i twórczej. Jest doktorem teologii, ma na swoim koncie ponad 500 większych i mniejszych prac: książek, wykładów, artykułów w prasie naukowej i popularnej, przy czym ich zakres tematyczny jest bardzo szeroki. Są to opracowania nt. duchowości, świętych, ojców Kościoła, współczesnego prawosławia w Rosji i na świecie - w większości po rosyjsku, ale także w innych językach: angielskim, francuskim, włoskim, niemieckim, a nawet greckim, zarówno tłumaczenia, jak i pisane w oryginale w językach obcych. Władyka zna bowiem kilka języków, łącznie z klasycznymi: greką i syryjskim.

Jest także rektorem Aspirantury i Doktorantury Ogólnokościelnej św. Cyryla i Metodego, utworzonej w marcu 2009 przez Patriarchat Moskiewski w celu podwyższania poziomu wykształcenia oraz kwalifikacji specjalnych w zakresie zarządzania i kościelnych kadr dyplomatycznych.

Hilarion jest również zaangażowany w działalność ekumeniczną: wchodzi w skład Komitetów - Wykonawczego i Naczelnego Światowej Rady Kościołów oraz Prezydium Komisji "Wiara i Ustrój" tej organizacji. Jest ponadto członkiem szeregu międzynarodowych komisji ds. dialogu teologicznego światowego prawosławia z innymi Kościołami i wspólnotami wyznaniowymi: z Kościołem katolickim, ze Światowym Aliansem Kościołów Reformowanych oraz Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego z Kościołami luterańskimi Finlandii i Niemiec. Jest też członkiem zespołów redakcyjnych szeregu pism teologicznych i kościelnych w Rosji i za granicą (Paryż, Barcelona).

Oddzielnym aspektem działalności obecnego gościa Episkopatu Polski jest jego twórczość muzyczna. Skomponował kilkanaście utworów, głównie o charakterze sakralnym, np. "Liturgię boską", "Całonocne czuwanie" na chór a cappella i "Pasję według Mateusza" na solo, chór i orkiestrę. Ten ostatni utwór był w ostatnich latach kilkakrotnie wykonywany w Rosji i za granicą, m.in. w Wiedniu i Australii.

Metropolita Hilarion ma też liczne odznaczenia - kościelne i cywilne, rosyjskie i zagraniczne. Są to m.in. patriarsze dyplomy honorowe (w latach 1996 i 1999), medal "Za męstwo i ofiarność" Republiki Litewskiej (1992), Medal św. Księcia Ostrogskiego, przyznany mu przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w 2003, srebrny order św. Innocentego Kościoła Prawosławnego Ameryki (2009).