Egipt: Polacy odkryli ślady niezwykłego pochówku

Ślady celowego uszkodzenia ciała, w postaci nacięć na kości udowej, nosiły szczątki jednego ze zmarłych znalezionego w czasie tegorocznych wykopalisk prowadzonych na Pustyni Zachodniej w Egipcie. Jest to pierwszy, znany w tej części Afryki, przypadek takich zabiegów z okresu neolitu.

Odkrycia dokonała ekspedycja prowadzona przez prof. Jacka Kabacińskiego z poznańskiego oddziału Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Pustynny rejon badań Polaków, zwany Gebel Ramlah, znajduje się blisko południowej granicy Egiptu z Sudanem, około 140 km na zachód od Abu Simbel. Polacy działają tam od 2009 roku i od początku mogli pochwalić się ważnymi znaleziskami, m.in. w postaci wyjątkowego cmentarzyska noworodków.

W tym roku odkryli dalszą część cmentarzyska i zbadali 60 nowych pochówków, tym razem należących do osób dorosłych. W grobie oznakowanym numerem 11, w którym mieściły się szczątki dwóch zmarłych, jeden nosi ślady celowego uszkadzania ciała w postaci nacięcia na kości udowej - dotąd takie zabiegi nie były znane badaczom neolitu Afryki Północno-Wschodniej. W innym grobie odkryto natomiast pozostałości niespotykanych wcześniej w tym rejonie konstrukcji grobowych, złożonych z płyt kamiennych, którymi wyłożono wnętrze jamy, do której złożono zmarłego.

Jednym z bardziej interesujących znalezisk, zdaniem prof. Kabacińskiego, jest także pochówek mężczyzny, którego ciało, po złożeniu do grobu, obsypano fragmentami rozbitych naczyń ceramicznych, wyrobów kamiennych i bryłkami czerwonego barwnika. Nietypowe okazały się również szczątki zmarłego - antropolodzy dopatrzyli się licznych patologii kości w postaci przerostu kości udowych, złamań i nieprawidłowych zrostów kości. Powyżej głowy znaleziono fragment czaszki z rogami należącymi do antylopy Dorcas, które najprawdopodobniej służyło jako nakrycie głowy, nakładane podczas ceremonii. Podobne znaleziska znane z europejskich stanowisk paleolitycznych i mezolitycznych sugerują, że jest to grób osoby odprawiającej obrzędy magiczne, być może związane z polowaniem - sugerują badacze.

Projekt badań w Gebel Ramlah realizowany jest w ramach działalności Combined Prehistoric Expedition IAE PAN, we współpracy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW. Prace finansowane są ze środków Narodowego Centrum Nauki.

PAP - Nauka w Polsce