Obrońca wiary, wygnaniec, nauczyciel nauczycieli – św. Cyryl Jerozolimski

Wspominany przez Kościół 18 marca św. Cyryl Jerozolimski, ojciec Kościoła, jest dla nas od 1882 r. doktorem Kościoła, a dla prawosławnych „nauczycielem nauczycieli”. Biskup – wygnaniec, którego trzykrotnie skazywano na opuszczenie Jerozolimy. Wielki obrońca wiary, walczący z herezją Ariusza.

Urodził się w 315 roku w Jerozolimie. Wywodził się z chrześcijańskiej rodziny, otrzymał doskonałe wykształcenie literackie, które, jak powiedział w katechezie papież Benedykt XVI było podstawą jego znajomości nauk kościelnych, opartej na studium Pisma Świętego (Benedykt XVI, Audiencja generalna 27 czerwca 2007 r.).

Św. Cyryl Jerozolimski

Serwis Papieski

Cyryl od młodości ćwiczył się w ascezie w jednym z palestyńskich klasztorów. Już w 334 roku otrzymał święcenia diakonatu. Po dziesięciu latach został kapłanem, a na tron biskupi wstąpił w 348 roku mając niewiele ponad 30 lat.

Tę godność otrzymał z rąk Akacjusza, metropolity Cezarei Palestyńskiej zwolennika nauczania Ariusza, który oczekiwał, że i Cyryl będzie go popierał. Jednak, to właśnie zmagania z herezją ariańską staną się dla biskupa Jerozolimy tym, co naznaczy jego drogę. Jak sam napisze:

Gdybyś kiedyś podróżował po miastach, nie pytaj, gdzie jest dom Boży, bo także sekty heretyckie mają swoje miejsca przytułku, które nazywają domem Bożym. Ani też nie pytaj, gdzie jest Kościół, ale gdzie jest Kościół katolicki… (św. Cyryl Jerozolimski).

Istotą pracy duszpasterskiej Cyryla stała się zatem troska o to, by wierni nie błądzili idąc za fałszywymi prorokami, jak też budowanie wiary w tych, którzy zamierzali wejść do wspólnoty Kościoła.

Modlitwa św. Jana Pawła II o dar pokoju

Co do walki z herezją, to trzeba wiedzieć, że święty Cyryl za swoją nieugiętą postawę wobec arian był zmuszony do opuszczenia Jerozolimy. Wspomniany wcześniej Akacjusz dwukrotnie, wspierany przez cesarza Konstancjusza, doprowadził do tego, że wojujący z heretykami biskup sam stawał się potępionym i musiał żyć w oddaleniu od tych, którzy zostali mu powierzeni. Łącznie Cyryl spędził na wygnaniu kilkanaście lat, z których część w mieście św. Pawła, w Tarsie.

Na szczęście między kolejnymi etapami tułaczki był też w jego życiu blisko dwudziestoletni okres, kiedy mógł zadbać o wiernych i diecezję. Miał możliwości, by głosić kazania, pisać – dać dowód głębokiej wiary i wiedzy teologicznej.

Św. Cyryl Jerozolimski - Francesco Bartolozzi, Public domain, via Wikimedia CommonsWśród tego, co pozostało nam z dzieł św. Cyryla Jerozolimskiego warto zwrócić uwagę na 24 katechezy. Te postrzegane są jako pierwszy uporządkowany wykład nauki katolickiej. Były przeznaczone dla chcących wejść do wspólnoty wierzących – katechumenów i już ochrzczonych. Część tych nauk – mianowicie pięć – ma charakter mistagogiczny, czyli wyjaśniający nowo ochrzczonemu znaczenie sakramentów inicjacji chrześcijańskiej, czyli Chrztu, Bierzmowania i Eucharystii.

Modlitwa oddania Karola de Foucauld

Święty Cyryl zmarł 18 marca w 386 roku, prawdopodobnie jeszcze w trakcie trzeciego, trwającego aż 8 lat wygnania. W czasie jego trwania szczególnie ważnym dla Kościoła wydarzeniem, w którym przyszły święty mógł uczestniczyć, był Sobór Konstantynopolitański I, odbywający się w roku 381. W kolejnym roku natomiast powstał list synodalny do biskupa Rzymu. W nim biskupi wschodni uznali absolutną prawowierność Cyryla, ważność jego święceń biskupich oraz zasługi w posłudze duszpasterskiej (Benedykt XVI, Audiencja generalna, 27 czerwca 2007 r.).

Czy Ojcowie Kościoła uczestniczyli w polityce?

Kościół

W ikonografii przedstawia się św. Cyryla Jerozolimskiego w stroju biskupa wschodniego obrządku, z sakiewką monet, która symbolizuje dobroć okazywaną potrzebującym i ubogim.