Wypalenie wśród księży zaczyna być normą. Oto dziesięć wskazówek, jak sobie z nim radzić

Wypalenie zawodowe to proces i można go zatrzymać. Do zauważenia i uniknięcia burnout syndrome niezbędna jest autorefleksja — czujna i codzienna - pisze Agnieszka Janiak w książce "Młody ksiądz wobec wyzwań komunikacyjnych". 

Jak uniknąć wypalenia zawodowego, gdy jesteś księdzem? 

Ks. Stephen J. Rossetti w swojej optymistycznej i krzepiącej książce-raporcie "Dlaczego księża są szczęśliwi" zauważa, że "wypalenie zawodowe to nie jest tylko sprawa tego, jak dużo się pracuje. Jeśli ktoś jest zadowolony ze swojej pracy, odczuwa życiową satysfakcję, ma grono dobrych przyjaciół i doświadcza od innych wsparcia, a także prowadzi intensywne życie duchowe, może wytrwać nawet w najtrudniejszych okolicznościach".

By nie dopuścić do wypalenia, niezbędne są:

1.  Dystans emocjonalny — empatia nie afektywna, lecz poznawcza;
2.  Autorefleksja
3.  Troszczenie się o siebie;
4.  Rozwój osobisty
5.  Wsparcie;
6.  Delegowanie zadań i szukanie współodpowiedzialnych (na przykład powołanie zespołów opieki duszpasterskiej).

Wypalenie zawodowe to proces i można go zatrzymać

Wypalenie zawodowe to proces i można go zatrzymać. Do zauważenia i uniknięcia burnout syndrome niezbędna jest autorefleksja — czujna i codzienna. Pomaga w tym: 1. Refleksja nad własnym zachowaniem — uświadomienie sobie różnic w swoim zachowaniu w toku pracy i zmian w nastawieniu do obowiązków. 2. Refleksja nad własnymi emocjami — rozpoznawanie swojego stanu emocjonalnego. 3. Refleksja nad komunikatami z zewnątrz — słuchanie uwag od ludzi życzliwych, do których ma się zaufanie.

Również w tym celu zawieraj sojusze i buduj środowisko wspierające. Jeżeli chcemy efektywnie, z zaangażowaniem i jak najdłużej pomagać innym, należy kochać bliźniego swego jak siebie samego — czyli trzeba zatroszczyć się o siebie. Jak usłyszałam od psycholog pracującej długie lata jako wolontariuszka w hospicjum: „Zadbany kapelan to złoto — ma być wyspany, zdrowy i mieć uporządkowane relacje rodzinne i przyjacielskie”.

Cztery ważne kwestie, o których nie wolno w życiu zapomnieć

Drodzy księża, zadbajcie o siebie, nie pomijajcie czy też nie wyzbywajcie się:

1. Wypoczynku: czas na sen, relaks w fotelu, kąpiel, modlitwę, medytację;
2. Rozrywki: wypady w góry z przyjaciółmi, ogród, pływanie, oddawanie się swoim pasjom
3. Spotkań z rodziną, przyjaciółmi, znajomymi — świadomość, że jesteśmy dla kogoś ważni i wyjątkowi, daje siłę;
4. Dbania o własne ciało: aktywność fizyczna poprawia nastrój, zdolność myślenia, wyostrza zmysły, poprawia samopoczucie i pozwala lepiej radzić sobie z własnymi emocjami. W tym wypadku ważna jest systematyczność

Jak pracować, żeby się nie wypalić? Dziesięć sprawdzonych rad

Jak pracować, żeby się nie wypalić? Można zastosować dziesięć sprawdzonych porad w kwestii codziennych nawyków:

1. Higiena snu: spać minimum sześć godzin, w wygodnym łóżku, w przewietrzonym pokoju i w ciszy.
2. Aktywność fizyczna: już dwadzieścia minut ćwiczeń trzy razy w tygodniu pomaga lepiej radzić sobie ze stresem.
3. Zielone otoczenie: spędzanie czasu na łonie natury obniża poziom kortyzolu (zwanego hormonem stresu). Już nawet piętnastominutowy spacer lub przebieżka po parku lub lesie oraz kwiaty doniczkowe w domu (widoczne, nieukryte za firanką) bardzo uspokajają i wyrównują codzienny nastrój.
4. Przerwy w czasie dnia: około dziesięciominutowe przerwy co godzinę pracy. Intensywna praca może być efektywna, jeśli po wysiłku mamy chwilę przerwy.
5. Śmiech (a przynajmniej uśmiech) w pracy: kto się śmieje, ten zyskuje dystans do rzeczywistości i do własnych możliwości. Według Charmaine Liebertz: z medycznego punktu widzenia istnieje co najmniej sześć powodów, dla których warto się śmiać
6. Rozsądna ilość godzin pracy: to oczywiście warunek poza naszymi możliwościami, ale warto wiedzieć, że należy pracować do 40 godzin na tydzień. Dłuższy czas pracy zmniejsza naszą skuteczność.
7. Wyzwania: szukanie w pracy nowych wyzwań.
8. Urlop: dłuższy odpoczynek przynajmniej dwa razy do roku, raz do roku pełne dwa tygodnie.
9. Hobby: praca w ogrodzie, jazda na rowerze, kolekcjonowanie map — możliwości są tutaj nieograniczone.
10. Cel i priorytety: należy mieć jasne (i co pewien czas uświadamiane) cele i priorytety — po co robisz to, co robisz, czy jest to dla ciebie  ważne i dlaczego?

---

Tekst jest fragmentem książki Agnieszki Janiak pt. "Młody ksiądz wobec wyzwań komunikacyjnych", wydanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Tytuł i śródtytuły pochodzą od redakcji. Książka jest objęta patronatem DEON.pl. 

Agnieszka Janiak - kulturoznawca i filolog, adiunkt na Wydziale Studiów Stosowanych Uniwersytetu Dolnośląskiego DSW; prowadziła badania w Stanford University, wykładała w John Ernest Foundation w Kalifornii. W Polsce prowadzi szkolenia i warsztaty komunikacyjne dla księży i zakonników, lekarzy, pielęgniarek oraz pracowników socjalnych. Zainteresowania badawcze autorki dotyczące komunikacji w sytuacjach trudnych, tanatoedukacji, a także terapeutycznych funkcji pisania są wynikiem doświadczeń życiowych i praktyki społecznej. Autorka między innymi monografii Sztuka współbycia. Komunikacja osób duchownych z chorym, umierającym i żałobnikiem (Poznań 2019) i Współczesna schola mortis. Perspektywa kulturowa, komunikacyjna i pedagogiczna (Warszawa 2021).