Małą ojczyzną Piotra Skargi był mazowiecki Grójec. Ten słynący dzisiaj z sadownictwa i ogrodnictwa ośrodek, znany ze Święta Kwitnących Jabłoni, ma długą historię. To jeden z najstarszych grodów południowego Mazowsza. Do końca XVII wieku znany był pod nazwą Grodziec. Prawa miejskie uzyskał w 1419 roku. Należał do książąt mazowieckich, był siedzibą kasztelanii oraz archidiakonatu. Do Korony włączony został dopiero w 1526 roku.

Dziesięć lat później, 2 lutego 1536 roku, urodził się tu najbardziej znany grójczanin. Piotr Skarga, gdyż to o niego chodzi, przyszedł na świat w rodzinie Michała i jego drugiej żony Anny ze Świętków, na folwarczku położonym na północ od Grójca, przy drodze wiodącej z miasteczka do wsi Kobylin. Był najmłodszym dzieckiem. Miał trzech braci: Franciszka, Mikołaja i Stanisława, który również został jezuitą, oraz dwie siostry: Małgorzatę, która poślubiła Stanisława z Czarnolasu, i drugą, nieznaną nam z imienia, która wyszła za Stanisława Młotnego. Dziadem Skargi był Jan Powęski. Tradycja rodzinna czyniła zeń współwłaściciela wsi Powązki (Powęzki), które stanowiły królewszczyznę, a zatem nie mogło być na ich terenie posiadłości szlacheckich. Może chodziło o wieś Powązki koło Mszczonowa, zamieszkałą przez Powęskich, szlachtę zagrodową. Tak czy inaczej, Piotra łączono czasem z nazwiskiem Pawęski bądź Powęski.

W r. 1523 książęta mazowieccy, Stanisław i Janusz, nadali ojcu Piotra - Michałowi, "mieszczaninowi z Grójca", rolę z łąkami oraz prawo budowy młyna. Zajmował się on także stawaniem w sądach, co dało mu - jak podkreśla prof. Janusz Tazbir - przydomek "Skarga", który z czasem stał się nazwiskiem jednej z gałęzi tej rodziny, gdyż druga jej linia pozostała przy własnym. Sprawa szlachectwa głęboko nurtowała rodzinę, skoro w r. 1593 brat Piotra, Franciszek, wystarał się u Zygmunta III oraz na sejmie o dyplom potwierdzający szlachectwo Skargów. Zmieniono w nim wtedy plebejskie nazwisko ich matki Świętek na Świętkowska.

W r. 1544 zaledwie ośmioletni Piotr utracił matkę, a w cztery lata później ojca. Odtąd korzystał zapewne z pomocy materialnej starszych braci, ucząc się najpierw w szkole parafialnej w rodzinnej miejscowości, a następnie podejmując studia na Uniwersytecie Krakowskim, gdzie zapisał się 1 stycznia 1552 roku jako "Petrus Michaelis a Grodzyecz dioc. Gnesnensis".

Tekst pochodzi z książki ks. Kazimierza Panusia PIOTR SKARGA - zobacz więcej

PIOTR SKARGA