Umiłowanie Jezusa Chrystusa w życiu codziennym

"Umiłowanie Jezusa Chrystusa w życiu codziennym" jest najbardziej dojrzałym dziełem Świętego, napisanym w ostatnim okresie jego życia. Stanowi swego rodzaju syntezę myśli Świętego nad tym, czym jest życie duchowe. Św. Alfons Liguori nakreśla w nim „program życia duchowego”, który jest dla wszystkich, także dla żyjących z dala od Boga. Proponuje im „drogę doskonałej miłości”, która jest odpowiedzią na niesłychaną miłość Boga objawioną w Jezusie Chrystusie. W dziele swym zapewnia, że „jest wielkim błędem to, co mówią niektórzy, że Bóg nie chce, by wszyscy byli świętymi. Bóg chce mieć wszystkich świętymi, a każdego w swoim stanie, zakonnika jako zakonnika, świeckiego jako świeckiego, kapłana jako kapłana, żonatego jako żonatego, sprzedawcę jako sprzedawcę, żołnierza jako żołnierza”.

Wprowadzenie (fragmenty)

Św. Alfons Maria de Liguori (1696–1787), wielki kaznodzieja południowych Włoch i teolog moralista, patron spowiedników i doktor Kościoła, znany jest szerokiemu odbiorcy przede wszystkim ze swych dzieł dotyczących duchowości, które misjonarze redemptoryści zaczęli wydawać w Polsce jeszcze przed II wojną światową. Popularność tych książek, potwierdzona liczbą wydań i szybkością rozchodzenia się poszczególnych nakładów, wiąże się niewątpliwie z głęboką fascynacją, a nawet z wewnętrznym porywem, jaki budzi się w sercu czytelnika, gdy strona po stronie odkrywa zdumiewający żar miłości do Odkupiciela, jakim pałał św. Alfons. Teksty napisane przez świętych umożliwiają bowiem czytelnikom dostęp do ich wnętrza, dają możliwość poznania ich sposobu myślenia i obcowania z Bogiem, zwłaszcza wtedy, gdy – jak to się dzieje w przypadku dzieł Liguoriego – są one przesycone głębokimi i żarliwymi modlitwami. Jeśli zatem współczesny czytelnik potrafi wznieść się ponad niektóre kategorie języka i sposoby wyrazu należące do minionej epoki, odkryje również w książkach Alfonsa niezwykłe narzędzie bliskości ze Świętym, umożliwiające nawiązanie swoistego dialogu, czy też – jak mówią niektórzy – poddanie się pod jego duchowe przewodnictwo.

Umiłowanie Jezusa Chrystusa w życiu codziennym (Pratica di amar Gesù Cristo) Alfonsa de Liguoriego zasługuje na szczególną uwagę czytelnika poszukującego inspiracji i wskazań na drodze duchowego rozwoju, gdyż jest najbardziej dojrzałym dziełem Świętego, napisanym w ostatnim okresie jego życia. Znaczenie tego faktu staje się zrozumiałe, gdy weźmiemy pod uwagę, że Liguori żył 91 lat i był człowiekiem niezwykle pracowitym – uczynił postanowienie „niezmarnowania ani jednej chwili czasu”; jego twórczość pisarska obejmuje aż 111 różnego formatu pozycji książkowych. Umiłowanie Jezusa Chrystusa jest w dodatku najbardziej osobistym z jego dzieł ascetycznych, stanowi swego rodzaju syntezę myśli Świętego nad tym, czym jest życie duchowe, prowadzonej nie tylko na bazie wiedzy popartej studiami, ale przede wszystkim na podstawie własnego doświadczenia wewnętrznego. Z listów Autora wynika nawet, że on sam uważał je za szczególnie pożyteczne. (...)

Decydującym impulsem do napisania Umiłowania Jezusa Chrystusa było jednak dla Liguoriego dramatyczne doświadczenie kryzysu religijnego, w jakim pogrążał się jego Neapol pod wpływem racjonalistycznych prądów oświeceniowych, łudzących obywateli często tylko pozorną wolnością, a pozbawiających „ludzi małej wiary” życiodajnego odniesienia do Boga. Odwiedziny stolicy w roku 1767 wywarły na Świętym druzgocące wrażenie z powodu upadku duchowego i etycznego społeczeństwa rządzonego przez Burbonów oraz wrogości wobec Kościoła i jego przedstawicieli. Alfons nie rozpoznawał swego rodzinnego miasta, w którym „Chrystus nie był już kochany jak dawniej”, gdy wraz z towarzyszami swej młodości spędzał całe godziny na adoracji Najświętszego Sakramentu w stołecznych świątyniach, a kiedyś sam doświadczył wyzwalającej mocy miłości Zbawiciela w miejskim szpitalu dla nieuleczalnie chorych, która ukierunkowała całe jego życie. Jednak brutalne doświadczenie duchowego upadku rodzinnego miasta, zamiast zniechęcić przeszło już siedemdziesięcioletniego biskupa-misjonarza, ożywiło jego wiarę i pobudziło go do działania. Postanawia przeciwstawić się kryzysowym tendencjom i otworzyć oczy i serca ludzi dobrej woli, którzy w swym wnętrzu mimo wszystko pragnęli Boga i tęsknili za Jego miłością. (...)

Św. Alfons przystąpił do pisania książki w sposób przemyślany i systematyczny. Osobiste intuicje i doświadczenia wewnętrzne interpretował w świetle nauki wielkich mistrzów duchowych, którzy poprzez swe dzieła uformowali jego sposób myślenia o duchowości, dostarczali mu niejednokrotnie odpowiedniego aparatu pojęć z zakresu życia wewnętrznego, a także pełnych mądrości cytatów, którymi według ówczesnego zwyczaju potwierdzał własne przemyślenia i wskazania. Chodzi tu przede wszystkim o dzieła św. Teresy z Avili (1515–1582) i św. Franciszka Salezego (1567–1622) – doktorów Kościoła, a także dzieła św. Jana od Krzyża (1542–1591) czy Jeana Baptysty Saint-Jure’a (1588–1657) z jego Zaufaniem opatrzności Bożej. W tym kontekście należy także wymienić Alfonsa Rodrigueza (1538–1616) z dziełem O doskonałości chrześcijańskiej i Giovanniego Baptystę Scaramellego (1687–1752) z jego sławnymi Dyrektoriami, ascetycznym i mistycznym. (...)

Jako praktyk i doświadczony kierownik duchowy, a także jako teolog moralista (i patron spowiedników), Święty rozumiał, że miłość do Boga bywa czasem różnie pojmowana przez ludzi niewprawnych w podążaniu drogami wewnętrznych zmagań. Wiedział, że jej doświadczenie może niekiedy w ludzkiej świadomości ulec wypaczeniu, schodząc na manowce powierzchownych emocji lub iluzji, niweczących prawdziwy rozwój człowieka, blokujących jego dojrzewanie. Dlatego w Umiłowaniu Jezusa Chrystusa, czerpiąc z doświadczeń chrześcijańskiej tradycji, Liguori idzie dalej w swych propozycjach: uczy swych czytelników dawania Bogu miłosnej odpowiedzi poprzez kształtowanie ewangelicznych postaw. Tradycyjna droga zdobywania chrześcijańskich cnót, omawiana we wszystkich siedemnastowiecznych traktatach moralnych, u Alfonsa staje się w pierwszym rzędzie drogą błogosławieństw, ujętą w rytm wskazań zawartych w Hymnie o miłości w 13 rozdziale Listu do Koryntian. (...)

Obecne polskie wydanie Umiłowania Jezusa Chrystusa w życiu codziennym jest czwartym przekładem na język polski (pierwsze wydanie 2002). Daje ono dzisiejszemu polskiemu czytelnikowi szansę zetknięcia się z prawdziwą chrześcijańską duchowością, żarliwą, lecz trzeźwą, bo przeżywaną przez Świętego rozmiłowanego w Chrystusie i obdarzonego niezwykłą wrażliwością na zagubionych, duchowo opuszczonych i grzesznych. To właśnie im św. Alfons Maria de Liguori dedykuje dzieło, w którym wykłada swą „pedagogię zbawczą”, rozbudowany „projekt życia duchowego”, bogaty w inteligentne rozważania, treściwe pouczenia, mądre wskazania moralne i żarliwe modlitwy, słowem – praktykę miłości Jezusa Chrystusa w życiu codziennym.

Wprowadzenie

CZĘŚĆ PIERWSZA. Jezus Chrystus zasługuje na naszą gorącą miłość

Rozdział I. Jezus Chrystus zasługuje na to, aby być przez nas kochanym ze względu na miłość, którą nam okazał poprzez swoją mękę i śmierć

Rozdział II. Jezus Chrystus zasługuje na naszą miłość ze względu na dar Eucharystii

Rozdział III. Nasza ufność w miłość i zasługi Jezusa Chrystusa

Rozdział IV. O naszym obowiązku miłowania Jezusa Chrystusa

CZĘŚĆ DRUGA. Miłość do Jezusa Chrystusa wyrażona praktykowaniem cnót chrześcijańskich

Rozdział V. Miłość i cierpliwość. Kto kocha Jezusa Chrystusa, cierpliwie znosi cierpienie

Rozdział VI. Miłość i łagodność. Kto kocha Jezusa Chrystusa, kocha również łagodność

Rozdział VII. Miłość i czysta intencja. Kto kocha Jezusa Chrystusa, nie zazdrości innym niczego oprócz większej jeszcze miłości do Jezusa

Rozdział VIII. Miłość i doskonałość. Kto kocha Jezusa Chrystusa, ten zawsze dąży do doskonałości

Rozdział IX. Miłość i pokora. Kto kocha Jezusa Chrystusa, kocha pokorę

Rozdział X. Miłość i święta ambicja. Kto kocha Jezusa Chrystusa, nie szuka własnej chwały

Rozdział XI. Miłość i umiejętność oderwania się. Kto kocha Jezusa Chrystusa, nie przywiązuje się do niczego, co stworzone

Rozdział XII. Miłość i łagodność. Kto kocha Jezusa Chrystusa, praktykuje cnotę łagodności

Rozdział XIII. Miłość a wola Boża. Kto kocha Jezusa Chrystusa, jednoczy się z Bożą wolą

Rozdział XIV. Miłość a ofiarowanie siebie samego. Kto kocha Jezusa Chrystusa, znosi wszystkie trudy obecnego życia

Rozdział XV. Miłość i wiara. Kto kocha Jezusa Chrystusa, wierzy każdemu Jego słowu

Rozdział XVI. Miłość a nadzieja. Kto kocha Jezusa Chrystusa, całą swoją nadzieję pokłada właśnie w Nim

Rozdział XVII. Miłość niezwyciężona. Kto naprawdę kocha Jezusa Chrystusa, kocha Go nawet wśród najcięższych prób

Podsumowanie. Krótkie zestawienie cnót przedstawionych w tym dziele, które powinien praktykować każdy, kto miłuje Jezusa Chrystusa

św. Alfons Liguori

Wydawnictwo Homo Dei

Kraków 2010