Jeśli nie dotknę, nie uwierzę… – św. Tomasz Apostoł

3 lipca Kościół wspomina jednego z dwunastu Apostołów, św. Tomasza. Kiedy słyszymy o nim, najczęściej przychodzi nam na myśl określenie ‘niewierny Tomasz’ i scena, kiedy rozpoznaje zmartwychwstałego Jezusa po ranach na Jego dłoniach i boku. Tomasz jest obrazem ucznia wątpiącego, któremu brakuje pewności i wiary. Ale, paradoksalnie – jak powiedział św. Grzegorz Wielki – „więcej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza, niż wiara apostołów”.

Imię Tomasz wywodzi się od hebrajskiego rdzenia ta’am. Oznacza ‘parzysty, bliźniak’. Nie jest to imię teoforyczne, zawierające imię Boga. Ewangelista Jan używa w odniesieniu do Tomasza przydomka ‘Didymos’, co także oznacza w języku greckim ‘bliźniak’. Nie wiemy dlaczego tak określano Tomasza.

Imiona świętych - Tomasz

Tomasz jest wspominany w siedmiu miejscach ewangelii i raz w Dziejach Apostolskich. Występuje we wszystkich czterech spisach apostołów, jakie znajdziemy w ewangeliach. W ewangeliach synoptycznych stawiany jest przy apostole Mateuszu. W Dziejach Apostolskich wymieniany jest obok Filipa.

Siedem słów. Modlitwa papieża Franciszka do Serca Jezusa

Choć Tomasz najbardziej zapadł w chrześcijańską świadomość zbiorową jako ‘niewierny’, niezdolny do uwierzenia bez owego ‘dotknięcia’, to jednak Ewangelista Jan mówi o nim kilkakrotnie.

Kiedy Jezus przed wskrzeszeniem Łazarza był w ostrym sporze z Żydami, którzy chcieli Go nawet zabić, wtedy Tomasz powiedział do pozostałych apostołów: Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć (J 11,16), wyrażając gotowość oddania życia za Chrystusa.

Męczeństwo św. Tomasza - Peter Paul Rubens, Public domain, via Wikimedia CommonsKilka dni później, podczas Ostatniej Wieczerzy, Tomasz dziwi się słowom Jezusa, który mówi apostołom o przygotowywaniu dla nich mieszkań w domu Ojca. Apostołowie nie rozumieli tego, co się działo, co im Jezus mówił, ale tylko Tomasz miał odwagę przyznać się do tego i powiedzieć: Panie, nie wiemy, dokąd idziesz. Jak więc możemy znać drogę? (J 14, 5). Pytanie Tomasza było okazją do tego, aby Jezus wypowiedział ważne słowa, że to On jest naszą ‘drogą, prawdą i życiem’.

Modlitwa Jana Pawła II o powołania kapłańskie i zakonne

Także najsłynniejsza historia dotycząca Tomasza, przytoczona w Ewangelii św. Jana, jest okazją do znaczących słów wypowiadanych zarówno przez Jezusa, jak i samego apostoła. Pamiętamy doskonale, jak po zmartwychwstaniu Jezus ukazuje się uczniom zgromadzonym w Wieczerniku. Tomasza nie było wtedy z nimi. Kiedy pozostali mu opowiadają o tej sensacyjnej historii, On mówi o swoich wątpliwościach i potrzebie przekonania się po znakach. Nie uwierzy, jeśli nie włoży palca w miejsce gwoździ i ręki w miejsce rany w boku Jezusa. Po ośmiu dniach Jezus znowu staje przed uczniami i Tomasz jest z nimi. Wtedy Jezus pokazuje Tomaszowi swe rany, a on wypowiada słowa: Pan mój i Bóg mój! (J 20, 28). Iluż z nas czuje łączność z Tomaszem w wyrażanych wątpliwościach, w poszukiwaniu znaków, w tej jego ‘niewierze’? A jednocześnie, ilu z nas wypowiada czy to w czasie przeistoczenia we Mszy świętej, czy w czasie Komunii jego słowa: ‘Pan mój i Bóg mój!’? A na dodatek, odwołujemy się do słów, które Jezus wtedy powiedział, że błogosławieni ci, którzy wierzą, choć nie widzą. I bardzo chętnie myślimy, że to o nas.

Kto obchodzi imieniny 3 lipca? - sprawdź

Tomasz należał do ścisłego grona dwunastu apostołów, powołanych przez Jezusa, aby z Nim byli, i żeby zostali posłani na głoszenie Dobrej Nowiny na krańce świata. Tradycja chrześcijańska przyjmuje, że Apostoł głosił ewangelię w Indiach i tam poniósł śmierć męczeńską w roku 67. W ikonografii często pojawia się motyw ‘niewiernego Tomasza’ dotykającego palcem ran Chrystusa.