Siedzący tryb życia a demencja. Naukowcy ostrzegają: ten nawyk może zwiększać ryzyko choroby nawet u 30% ludzi

Demencja staje się jednym z największych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. Choć wiek i geny odgrywają dużą rolę, eksperci coraz częściej podkreślają znaczenie stylu życia. Najnowsze badania pokazują, że siedzący tryb życia, prowadzony przez około 30% dorosłych na świecie, może znacząco zwiększać ryzyko rozwoju demencji – w tym choroby Alzheimera.

Siedzimy w pracy, w samochodzie, podczas posiłków i przed ekranami – to codzienność większości ludzi. Tymczasem regularny ruch wpływa pozytywnie nie tylko na mięśnie czy serce, ale też na funkcje poznawcze i strukturę mózgu.

Mózg potrzebuje krwi, tlenu i... ruchu

Dr Verna R. Porter z ośrodka Dementia, Alzheimer’s Disease and Neurocognitive Disorders w Santa Monica wyjaśnia, że brak aktywności fizycznej prowadzi do obniżonego przepływu krwi w mózgu. Oznacza to mniejszą podaż tlenu i składników odżywczych, co może przyspieszyć procesy neurodegeneracyjne.

– Ruch poprawia cyrkulację krwi i chroni kluczowe struktury mózgu, w tym hipokamp, który odpowiada za pamięć – tłumaczy ekspertka.

Choroby serca to też ryzyko dla mózgu

Związek między zdrowiem serca a mózgu jest coraz lepiej udokumentowany. Brak aktywności zwiększa ryzyko nadciśnienia, cukrzycy, otyłości czy bezdechu sennego – a wszystkie te schorzenia znacząco podnoszą ryzyko demencji.

Neurolog Jigar Rathod z Memorial Hermann Mischer Neuroscience Associates w Houston podkreśla, że brak ruchu wpływa nie tylko na mózg bezpośrednio, ale też pośrednio – poprzez pogorszenie ogólnego stanu zdrowia.

Mózg się kurczy, gdy siedzisz za długo

Długotrwały brak aktywności może prowadzić do zmniejszenia objętości mózgu, tzw. atrofii. Szczególnie narażony jest hipokamp – obszar odpowiedzialny za tworzenie i przechowywanie wspomnień.

Ponadto siedzący tryb życia sprzyja stanowi zapalnemu w organizmie, który – według naukowców – może przyczyniać się do powstawania blaszek beta-amyloidowych i białek tau, kluczowych dla rozwoju choroby Alzheimera.

Co robić, by chronić mózg? Rady ekspertów

Neurolodzy i lekarze przypominają: nawet drobne zmiany w stylu życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko demencji. Oto ich najważniejsze wskazówki:

• Ruszaj się regularnie – już 4–5 minut spaceru co 1–2 godziny siedzenia robi różnicę;

• Trenuj umysł – graj w gry logiczne, rozwiązuj łamigłówki, utrzymuj kontakty społeczne;

• Unikaj używek – alkohol i nikotyna obciążają układ nerwowy;

• Kontroluj zdrowie – regularnie sprawdzaj ciśnienie, poziom cukru i cholesterolu;

• Jedz „dla mózgu” – dieta śródziemnomorska lub MIND, bogata w warzywa, ryby i zdrowe tłuszcze (np. omega-3), wspiera funkcje poznawcze.