Lekcja o panowaniu nad złością

Autor pomysłu: Wojciech Żmudziński SJ

Adresaci: uczniowie klas gimnazjalnych i licealnych.

Liczba uczestników: 12-32

Materiały: Tabela "Refleksja nad złością" dla każdego ucznia oraz narysowany na dużym arkuszu papieru termometr do powieszenia w sali lekcyjnej.

Przebieg zajęć

Zajęcia rozpoczynamy od powieszenia na ścianie rysunku przedstawiającego termometr. Następnie mówimy, aby uczniowie wyobrazili sobie, że ten termometr mierzy poziom złości. Zadaniem uczniów będzie zaznaczenie na termometrze poziomu ich złości w konkretnych, przytaczanych przez nauczyciela sytuacjach.

Można podać następujące sytuacje:

1/ Ktoś oskarża cię o coś, czego nie zrobiłeś.

2/ Ktoś się z ciebie śmieje.

3/ Ktoś długo nie oddaje ci czegoś, co od ciebie pożyczył.

4/ Ktoś bierze twoje rzeczy bez pytania.

5/ Rodzice zabraniają ci pójścia na koncert.

6/ Kolega nie dał ci ściągnąć na sprawdzianie.

Wersja II termometru (dla uczniów o preferencjach motorycznych): Termometr można narysować na posadzce i zaprosić uczniów, aby stawali w takim miejscu termometru, które odpowiada poziomowi złości, jaką wzbudza w nich przytaczana przez nauczyciela sytuacja.

Po przyjrzeniu się zaznaczonym na termometrze poziomom złości, nauczyciel wyjaśnia uczniom, że w samym złoszczeniu się nie ma jeszcze nic złego. Ważne jest, aby nikogo w złości nie skrzywdzić, nie zranić, nie obrazić. Pierwszym krokiem do panowania nad naszą postawą w chwili gniewu jest zwrócenie uwagi na to, w jaki sposób okazujemy gniew, jakie znaki zewnętrzne towarzyszą naszej złości. W tym celu poświęćcie czas na uzupełnienie tabeli będącej narzędziem do swoistego rachunku sumienia.

Tabela "Refleksja nad złością"

Gdy złoszczę się

Gdy uczniowie wypełnią tabelę, nauczyciel dzieli ich na czteroosobowe grupy, w których identyfikują jakie zachowania podczas złości są najpowszechniejsze? Po krótkiej prezentacji pracy w grupach, zwraca uwagę na to, że czasem nasze ciało wie wcześniej, że się złościmy zanim jeszcze nasz umysł przyjmie to do wiadomości. Następnie zadaje pytania do dyskusji: Które z tych zachowań najbardziej wpływa na pogorszenie się relacji? Które zachowania ranią najbardziej? Jak zachować się podczas gniewu, by konflikt między osobami nie narastał?

Jeśli dyskusja będzie zbyt krótka, nauczyciel może zapisać na tablicy niedokończone zdanie: mój gniew podobny jest do… i zaprosić uczniów do dopisywania porównań.

Pod koniec dyskusji nauczyciel cytuje fragment z Nowego Testamentu: "Gniewajcie się, a nie grzeszcie: niech nad waszym gniewem nie zachodzi słońce!" (Ef 4,26). Wyjaśnia, że w samym gniewie nie ma nic złego a panowanie nad nim nie oznacza zaciskania zębów i tłamszenia go w sobie lecz oznacza przyjęcie takiej postawy, która pozwoli wyrazić gniew bez niszczenia relacji i bez ranienia drugiej osoby. Pierwszym krokiem ku takiemu radzeniu sobie ze złością (gniewem) jest uświadomienie sobie swojego zachowania w gniewie i staranie się przyjmowania tych postaw, które nie są destrukcyjne.